I. Mở bài:
– Giới thiệu vấn đề: Trong cuộc sống, con người luôn đứng trước những thử thách và hoàn cảnh khác nhau – có thuận lợi, có gian nan.
– Câu hỏi đặt ra: Liệu ta nên thay đổi hoàn cảnh để trở nên tốt hơn, hay thay đổi bản thân để thích nghi với hoàn cảnh?
– Dẫn vào luận điểm: Cả hai đều quan trọng, nhưng thay đổi bản thân chính là điều kiện tiên quyết để con người làm chủ hoàn cảnh và cuộc sống.
II. Thân bài:
1. Giải thích vấn đề:
– Thay đổi bản thân để thích nghi là điều chỉnh thái độ, tư duy, năng lực nhằm thích ứng và vượt qua thử thách → Thay đổi bản thân để thích nghi với hoàn cảnh giúp con người trở nên chủ động, tiến bộ hơn, tạo ra những giá trị tích cực trong cuộc sống. Việc đối mặt và thay đổi là cách để sống một cuộc đời ý nghĩa hơn.
– Thay đổi hoàn cảnh để bản thân tốt hơn: là “cải tạo” hoàn cảnh để phục vụ cuộc sống, sự phát triển, hạnh phúc,… của mình. Đây là cách giúp con người chiến thắng hoàn cảnh.
(HS nêu bằng chứng phù hợp)
2. Bàn luận – Phân tích:
– Không phải lúc nào ta cũng có thể thay đổi hoàn cảnh, nhưng ta luôn có thể thay đổi chính mình.
– Khi ta thay đổi nhận thức, rèn luyện bản lĩnh, trau dồi năng lực, ta sẽ dần làm chủ hoàn cảnh và biến khó khăn thành cơ hội.
– Tuy nhiên, thay đổi bản thân không có nghĩa là cam chịu. Khi đủ năng lực, con người cần hành động để cải thiện hoàn cảnh sống, góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn.
→ Sự kết hợp giữa thích nghi và chủ động cải tạo hoàn cảnh là cách sống tích cực, giúp con người trưởng thành và tiến bộ.
3. Dẫn chứng – Liên hệ
– Ngày nay, trong học tập và cuộc sống, người trẻ cũng cần tinh thần đó: biết thích nghi với thay đổi, dám đổi mới, dám hành động để vươn lên.
4. Mở rộng – phản đề – đối thoại
– Tuy nhiên, có người cho rằng: “Chỉ cần thay đổi hoàn cảnh, cuộc sống sẽ tự tốt lên” → Đây là quan điểm thiếu thực tế, bởi nếu bản thân không đủ năng lực, tư duy, ý chí thì dù hoàn cảnh thay đổi, con người vẫn dễ thất bại.
– Cũng không nên hiểu “thích nghi” là cam chịu hay buông xuôi. Thay đổi bản thân không phải để chấp nhận hoàn cảnh xấu, mà là để mạnh mẽ hơn, đủ sức biến đổi hoàn cảnh theo hướng tốt đẹp → Vì thế, cần kết hợp cả hai: bắt đầu từ thay đổi bản thân – đó là gốc rễ, rồi tiến tới thay đổi hoàn cảnh – đó là kết quả.
III. Kết bài:
– Khẳng định lại vấn đề: Muốn cuộc sống trở nên tốt đẹp, mỗi người phải biết tự hoàn thiện, linh hoạt thích nghi, rồi từ đó góp phần cải tạo thế giới xung quanh.
– Bài học nhận thức và hành động: Thay đổi bản thân là con đường ngắn nhất để thay đổi cuộc đời. Hãy sống tích cực, chủ động và không ngừng vươn lên để để làm nên giá trị cho bản thân và cộng đồng.
* Bài văn tham khảo:
Trong cuộc sống, con người luôn đứng trước những thử thách và hoàn cảnh khác nhau – có thuận lợi, có gian nan. Mỗi khi đối diện khó khăn, ta thường tự hỏi: Liệu ta nên thay đổi hoàn cảnh để trở nên tốt hơn, hay thay đổi bản thân để thích nghi với hoàn cảnh? Thực ra, cả hai đều quan trọng, song thay đổi bản thân chính là điều kiện tiên quyết giúp con người làm chủ hoàn cảnh và cuộc sống của mình.
Trước hết, cần hiểu rằng thay đổi bản thân để thích nghi là quá trình con người điều chỉnh thái độ, tư duy và năng lực của mình nhằm thích ứng và vượt qua thử thách. Khi biết thích nghi, con người trở nên chủ động hơn, kiên cường hơn, từ đó tạo ra những giá trị tích cực cho cuộc sống. Việc dám đối mặt và thay đổi bản thân không chỉ giúp ta tồn tại, mà còn là cách để sống một cuộc đời có ý nghĩa hơn. Bên cạnh đó, thay đổi hoàn cảnh để bản thân tốt hơn cũng là điều cần thiết – đó là hành động “cải tạo” môi trường sống, công việc hay các mối quan hệ để phục vụ cho sự phát triển và hạnh phúc của chính mình. Cả hai quá trình này gắn bó chặt chẽ, nhưng thay đổi bản thân vẫn là gốc rễ của mọi sự chuyển biến bền vững.
Không phải lúc nào ta cũng có thể thay đổi hoàn cảnh, nhưng ta luôn có thể thay đổi chính mình. Khi ta biết thay đổi nhận thức, rèn luyện bản lĩnh, trau dồi tri thức, ta sẽ dần làm chủ hoàn cảnh và biến khó khăn thành cơ hội. Thực tế cho thấy, những con người thành công không phải là người được sinh ra trong điều kiện hoàn hảo, mà là những người biết thích nghi, biết đứng dậy sau thất bại. Tuy nhiên, thay đổi bản thân không có nghĩa là cam chịu hay chấp nhận mãi hoàn cảnh khắc nghiệt. Khi đủ bản lĩnh và năng lực, con người cần hành động để cải thiện hoàn cảnh sống, góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn. Như vậy, sự kết hợp giữa thích nghi và chủ động cải tạo hoàn cảnh chính là cách sống tích cực, giúp con người trưởng thành và tiến bộ không ngừng.
Ngày nay, trong học tập và cuộc sống, người trẻ rất cần tinh thần ấy. Giữa thời đại biến động, chỉ có những ai biết linh hoạt thích nghi, dám đổi mới tư duy và không ngại thử thách mới có thể vươn lên. Một học sinh khi gặp khó khăn trong học tập, nếu chỉ than phiền về hoàn cảnh mà không nỗ lực rèn luyện thì khó đạt được thành công. Ngược lại, khi biết tự thay đổi phương pháp học, kiên trì rèn luyện, em sẽ tìm ra con đường tiến bộ cho riêng mình.
Tuy nhiên, cũng có người cho rằng: “Chỉ cần thay đổi hoàn cảnh, cuộc sống sẽ tự tốt lên.” Đó là quan điểm thiếu thực tế, bởi nếu bản thân không đủ năng lực, tư duy, ý chí thì dù hoàn cảnh có đổi thay, con người vẫn dễ thất bại. Ngược lại, cũng không nên hiểu “thích nghi” là buông xuôi hay cam chịu. Thay đổi bản thân không phải để chấp nhận hoàn cảnh xấu, mà để mạnh mẽ hơn, đủ sức biến đổi hoàn cảnh theo hướng tốt đẹp. Vì thế, điều quan trọng là biết bắt đầu từ bản thân – đó là gốc rễ, rồi từ đó tác động ra bên ngoài – đó là kết quả.
Tóm lại, muốn cuộc sống trở nên tốt đẹp, mỗi người phải biết tự hoàn thiện, linh hoạt thích nghi, rồi từ đó góp phần cải tạo thế giới xung quanh. Thay đổi bản thân chính là con đường ngắn nhất để thay đổi cuộc đời. Hãy sống tích cực, chủ động và không ngừng vươn lên – bởi chỉ khi ta trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, ta mới có thể làm nên những điều tốt đẹp cho cuộc sống và cho cộng đồng.
