Sự kỳ vọng – áp lực hay động lực?
Hướng dẫn làm bài
1. Giải thích.
– “Kỳ vọng”: là sự tin tưởng, niềm tin đặt vào một ai đó và mong muốn họ thực hiện được những điều mình muốn.
– “Động lực”: được hiểu là những yếu tố thúc đẩy làm cho ta phát triển, không ngừng vươn lên
– “Áp lực”: là sức ép khiến con người cảm thấy chán nản, dễ bỏ cuộc
2. Bàn luận.
– Sự kỳ vọng vừa là động lực vừa là áp lực với mỗi chúng ta.
+ Sự kỳ vọng là động lực bởi, những kỳ vọng bao giờ cũng cao, đòi hỏi chúng ta phải không ngừng phấn đấu mới có thể đáp ứng được những tiêu chí, mục tiêu mà mình đã đề ra. Kỳì vọng giúp con người nỗ lực không ngừng để vươn đến thành công.
+ Kỳ vọng cũng có thể trở thành áp lực khi nó quá xa vời, vượt ngoài sức chịu đựng và giới hạn của con người. Khi đó nó sẽ trở nên phản tác dụng, khiến con người ta chán nản, không còn hứng thú làm việc, học tập.
* Dẫn chứng:
+ Kỳ vọng là động lực để cho những cầu thủ U23 không ngừng phấn đấu, vươn đến những thứ bậc cao hơn trong các giải đấu lớn.
+ Kỳ vọng lại là áp lực, đặc biệt đối với các bạn học sinh hiện nay. Cha mẹ đặt kỳ vọng quá lớn khiến con cái luôn gánh trên mình nỗi lo trở thành con người tài ba. Không thể thực hiện được các bạn rơi vào trạng thái trầm cảm, bỏ bê việc học
– Làm thế nào để biến kỳ vọng thành động lực?
+ Để kỳ vọng thực sự trở thành động lực thúc đẩy hành động, mỗi người cần đặt ra những mục tiêu cụ thể, rõ ràng và phù hợp với năng lực thực tế của bản thân.
+ Tuy nhiên, nếu đặt mục tiêu quá xa vời, vượt quá khả năng hiện tại không những khiến ta dễ nản lòng khi không đạt được, mà còn có thể gây áp lực, mất phương hướng và làm giảm hiệu quả phấn đấu. Ngược lại, những mục tiêu vừa tầm sẽ giúp ta duy trì sự hứng khởi, từng bước chinh phục và phát triển bản thân một cách bền vững.
3. Mở rộng vấn đề và liên hệ bản thân.
– Luôn luôn hi vọng, không bao giờ được tuyệt vọng, đó không chỉ là lời nhắn gửi, mà còn là một phương châm sống mạnh mẽ dành cho những ai muốn trưởng thành và thành công.
– Người có tâm hồn lớn là người biết nhìn xa trông rộng, biết đặt niềm tin vào tương lai dù hiện tại có ra sao. Họ không để bản thân gục ngã trước thất bại, mà biến những vấp ngã thành bài học quý giá. Họ hiểu rằng, tuyệt vọng chỉ khiến con người tê liệt, còn hi vọng sẽ khơi dậy nội lực, mở ra những khả năng mới, những con đường mới.
– Bản thân tôi cũng từng trải qua nhiều thử thách – những lần thi không đạt kết quả như mong muốn, những dự án học tập bị từ chối, những nỗ lực không được công nhận. Nhưng chính trong những lúc đó, tôi học được cách kiên trì, không ngừng cố gắng và tin vào ngày mai tốt đẹp hơn. Mỗi khi gục ngã, tôi tự nhắc mình rằng: còn hi vọng là còn cơ hội để thay đổi. Và từ chính sự kiên cường ấy, tôi đã từng bước vượt qua, trưởng thành hơn, mạnh mẽ hơn.
– Suy cho cùng, cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Nhưng nếu chúng ta biết gieo vào lòng mình một hạt giống hi vọng – dù nhỏ bé – thì nó cũng có thể đâm chồi, vươn lên và nở hoa. Chỉ cần không tuyệt vọng, chúng ta vẫn còn cả một bầu trời để vươn tới.
Bài viết tham khảo
Bài làm 1:
“Hãy luôn hướng về mặt trời, bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn” – câu nói của Walt Whitman gợi nhắc chúng ta về sức mạnh của niềm tin và hy vọng trong cuộc sống. Con người sống cần có kỳ vọng để phấn đấu, để vượt lên chính mình. Tuy nhiên, khi kỳ vọng vượt quá khả năng hoặc bị đặt sai chỗ, nó có thể trở thành áp lực đè nặng. Vậy kỳ vọng là động lực giúp ta tiến xa, hay là áp lực khiến ta gục ngã?
“Kỳ vọng” được hiểu là sự tin tưởng, niềm tin mà một người hoặc tập thể đặt vào người khác, với mong muốn rằng người đó sẽ đạt được những điều tốt đẹp như đã đặt ra. Kỳ vọng có thể xuất phát từ bản thân mỗi người – ta kỳ vọng vào chính mình, nhưng cũng có thể đến từ cha mẹ, thầy cô, xã hội… Từ đó, con người sẽ đặt ra những mục tiêu và hành động để biến kỳ vọng ấy thành hiện thực.
“Động lực” là những yếu tố bên trong hoặc bên ngoài có khả năng khơi dậy sự hăng hái, thúc đẩy con người hành động, nỗ lực, bền bỉ để đạt được điều mình mong muốn. Trong khi đó, “áp lực” là sức ép từ tâm lý hoặc hoàn cảnh bên ngoài, khiến con người cảm thấy bị bó buộc, mệt mỏi, thậm chí mất phương hướng nếu không đủ sức để vượt qua. Vấn đề là ở chỗ, kỳ vọng có thể trở thành động lực nhưng cũng có thể trở thành áp lực, tùy vào cách ta cảm nhận, ứng xử và định hướng kỳ vọng đó.
Kỳ vọng là động lực mạnh mẽ thúc đẩy con người phát triển
Khi kỳ vọng đặt ra đúng mức, phù hợp với năng lực và tình huống thực tế, nó trở thành một động lực mạnh mẽ giúp con người vượt qua giới hạn của bản thân, hướng tới những điều tốt đẹp hơn. Đó là niềm tin rằng “mình có thể làm được”, là động cơ khiến ta không ngừng học tập, rèn luyện, sửa sai và phấn đấu. Một người có kỳ vọng lớn nhưng vẫn giữ được sự tỉnh táo sẽ biết cách đặt mục tiêu rõ ràng, chia nhỏ kế hoạch và thực hiện từng bước, qua đó nâng cao giá trị bản thân mỗi ngày.
Chúng ta dễ dàng thấy được điều này qua nhiều tấm gương trong cuộc sống. Các vận động viên, nghệ sĩ, học sinh hay doanh nhân… đều bắt đầu từ những kỳ vọng: kỳ vọng giành huy chương, kỳ vọng thành công, kỳ vọng vượt qua giới hạn. Chính sự kỳ vọng từ chính mình hoặc từ người khác đã thúc đẩy họ kiên trì tập luyện, không ngại thử thách và từng bước đi đến đích. Đội tuyển U23 Việt Nam là một ví dụ tiêu biểu. Trong hành trình chinh phục các giải đấu lớn, các cầu thủ đã mang trên mình kỳ vọng của hàng triệu người hâm mộ. Nhưng thay vì gục ngã trước sức ép, họ biến kỳ vọng đó thành động lực, chiến đấu hết mình, làm nên những chiến tích lịch sử khiến cả dân tộc tự hào.
Nhưng kỳ vọng cũng có thể trở thành áp lực lớn nếu vượt ngoài giới hạn.
Không phải lúc nào kỳ vọng cũng mang màu sắc tích cực. Khi kỳ vọng vượt quá khả năng thực tế, hoặc khi con người bị bao quanh bởi những tiêu chuẩn, kỳ vọng mà mình không thể đạt tới, thì kỳ vọng trở thành gánh nặng, là rào cản, là áp lực khiến con người kiệt quệ cả về tinh thần và thể chất. Đặc biệt, trong môi trường giáo dục hiện nay, rất nhiều học sinh đang chịu áp lực từ kỳ vọng quá lớn của cha mẹ, thầy cô. Những kỳ vọng như: “Phải vào trường top”, “Phải là học sinh giỏi toàn diện”, “Phải đỗ đại học danh giá”… khiến các em sống trong trạng thái căng thẳng, lo âu, luôn phải gồng mình để đạt được những điều không chắc đã là điều mình mong muốn.
Không ít học sinh vì không thể đáp ứng kỳ vọng đó mà rơi vào trạng thái trầm cảm, mất niềm tin vào bản thân, thậm chí có những em đã chọn những hành động tiêu cực, đáng tiếc. Kỳ vọng, nếu không được đặt đúng chỗ và điều chỉnh hợp lý, sẽ trở thành con dao hai lưỡi. Nó có thể làm nên con người, nhưng cũng có thể hủy hoại con người.
Vậy làm thế nào để biến kỳ vọng thành động lực thay vì áp lực?
Trước hết, bản thân mỗi người cần biết tự nhận thức và đánh giá đúng năng lực của mình. Không nên vì những kỳ vọng quá xa vời mà đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống. Cần biết chọn cho mình những mục tiêu phù hợp, vừa sức, từng bước phấn đấu. Khi đạt được mục tiêu nhỏ, ta có thể nâng kỳ vọng cao hơn, nhưng vẫn trong giới hạn có thể kiểm soát. Sự điều chỉnh hợp lý sẽ giúp kỳ vọng trở thành động lực bền vững, thay vì tạo ra áp lực đè nặng.
Bên cạnh đó, gia đình, thầy cô, xã hội cũng cần đặt kỳ vọng đúng mức vào người trẻ. Hãy thấu hiểu, đồng hành và cổ vũ các em theo cách tích cực, thay vì áp đặt. Một lời động viên đúng lúc, một sự ghi nhận kịp thời có thể tiếp thêm sức mạnh cho một người trẻ vượt qua những thử thách tưởng như không thể.
Tuy nhiên, không phải mọi sự kỳ vọng đều là động lực tích cực. Trong nhiều trường hợp, kỳ vọng lại trở thành áp lực vô hình đè nặng lên tâm trí, cảm xúc và hành động của con người. Khi kỳ vọng bị đặt quá cao so với năng lực thực tế, thiếu sự thấu hiểu hoặc không đi kèm với sự động viên đúng cách, nó sẽ khiến người ta cảm thấy mệt mỏi, bất an và mất đi niềm vui sống.
Thực tế, nhiều học sinh, sinh viên hiện nay phải gồng mình trong kỳ vọng của cha mẹ, thầy cô: phải đỗ trường chuyên, đạt học bổng, trở thành bác sĩ, kỹ sư… mà không được quyền chọn lựa theo sở thích hoặc năng lực bản thân. Có những em vốn yêu thích nghệ thuật nhưng lại phải từ bỏ vì “ước mơ không thực tế”, vì “ngành đó không có tương lai” – những lời nói tưởng chừng xuất phát từ yêu thương, kỳ vọng nhưng lại làm tổn thương sâu sắc. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng tâm lý, trầm cảm, và thậm chí là những hệ quả nghiêm trọng hơn như tự cô lập hoặc từ bỏ ước mơ sống.
Một ví dụ tiêu biểu là trường hợp của nữ vận động viên bơi lội người Nhật Rikako Ikee – tài năng trẻ từng được cả quốc gia kỳ vọng giành huy chương vàng tại Olympic Tokyo. Nhưng khi cô được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu, sự kỳ vọng biến thành áp lực khủng khiếp khiến cô từng muốn từ bỏ sự nghiệp thể thao. Phải mất rất nhiều thời gian, với sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng, cô mới có thể vượt qua giai đoạn khủng hoảng tinh thần.
So sánh giữa một người được kỳ vọng và hỗ trợ đúng cách với người chỉ bị áp đặt kỳ vọng khắt khe, ta sẽ thấy sự khác biệt rõ ràng trong hiệu quả và chất lượng cuộc sống. Người đầu tiên phát triển được năng lực, cảm thấy tự hào về bản thân. Người thứ hai thì sống trong sự lo lắng, tự ti, thậm chí là đánh mất phương hướng.
Nói cách khác, kỳ vọng – nếu thiếu sự lắng nghe và chia sẻ – có thể không phải là đòn bẩy nâng con người tiến xa, mà lại là xiềng xích khiến họ đánh mất chính mình.
Chính tôi cũng từng đối mặt với những kỳ vọng từ gia đình, nhà trường và chính bản thân mình. Có những lúc tôi đặt ra những mục tiêu quá cao so với khả năng thực tế, để rồi khi không đạt được lại cảm thấy tự ti, thất vọng và hoài nghi chính mình. Những lúc ấy, tôi nhận ra rằng điều quan trọng không phải là làm hài lòng tất cả, mà là hiểu rõ chính mình, bước từng bước vững chắc trên con đường phát triển. Tôi học cách điều chỉnh kỳ vọng, đặt ra những mục tiêu nhỏ hơn, thiết thực hơn, và nhờ đó, tôi dần lấy lại động lực học tập, làm việc và sống có ý nghĩa hơn mỗi ngày.
Tôi cũng thấm thía rằng: “Luôn luôn hi vọng, không bao giờ được tuyệt vọng” là một phương châm sống không thể thiếu trong hành trình trưởng thành. Người có tâm hồn lớn là người không để những thất bại làm mình gục ngã, mà lấy đó làm bàn đạp để tiến xa hơn. Họ đặt niềm tin vào tương lai, gieo vào lòng mình một hạt giống hy vọng, dù nhỏ bé, cũng có thể lớn lên thành cây đời vững chãi.
Kết luận:
Suy cho cùng, kỳ vọng không tốt cũng không xấu, điều quan trọng là cách chúng ta tiếp nhận, điều chỉnh và hành động để biến kỳ vọng ấy thành động lực chứ không phải áp lực. Hãy để kỳ vọng là ánh sáng soi đường, là nguồn cảm hứng giúp ta sống tốt hơn, nỗ lực hơn mỗi ngày. Khi biết kiểm soát kỳ vọng, bạn sẽ làm chủ được cuộc đời mình – một cách vững vàng và đầy bản lĩnh.
Bài làm 2:
Cuộc sống của con người luôn gắn liền với những ước mơ, khát vọng và kỳ vọng. Kỳ vọng có thể đến từ chính bản thân ta, từ gia đình, thầy cô, xã hội… Nó có thể là động lực giúp ta không ngừng vươn lên nhưng cũng có thể trở thành áp lực khiến ta mệt mỏi và muốn buông xuôi. Vậy, kỳ vọng là động lực thúc đẩy tiến bộ hay là áp lực cản trở sự phát triển?
Trước hết, kỳ vọng là niềm tin và mong muốn về một kết quả tốt đẹp trong tương lai. Khi ta đặt kỳ vọng vào bản thân, điều đó thể hiện sự tự tin, khát khao chinh phục và trưởng thành. Khi cha mẹ, thầy cô hay người khác đặt kỳ vọng vào ta, đó là sự gửi gắm niềm tin, là lời động viên tinh thần để ta nỗ lực hơn mỗi ngày. Kỳ vọng đúng mức và phù hợp sẽ là nguồn động lực lớn lao, thôi thúc ta kiên trì vượt qua thử thách, không ngại khó khăn, từng bước đạt được mục tiêu đã đề ra.
Tuy nhiên, kỳ vọng không phải lúc nào cũng mang màu sắc tích cực. Khi kỳ vọng bị đẩy lên quá mức, vượt ngoài khả năng thực tế, nó dễ biến thành áp lực nặng nề. Nhiều người, đặc biệt là học sinh, sinh viên, thường rơi vào trạng thái lo âu, tự ti hoặc khủng hoảng tâm lý vì không thể đáp ứng được kỳ vọng của gia đình hay xã hội. Những kỳ vọng thiếu thực tế có thể khiến con người đánh mất chính mình, học để đối phó, sống để làm hài lòng người khác chứ không còn vì sự phát triển nội tại. Khi đó, kỳ vọng trở thành rào cản, không phải là động lực.
Vì vậy, điều quan trọng là phải biết cân bằng kỳ vọng với khả năng thực tế. Để kỳ vọng trở thành động lực thực sự, ta cần đặt ra những mục tiêu rõ ràng, cụ thể và phù hợp với năng lực của bản thân. Không nên so sánh mình với người khác, mà hãy lấy chính mình của hôm qua làm thước đo cho sự tiến bộ. Đồng thời, những người xung quanh – như cha mẹ, thầy cô – cũng nên thấu hiểu và đồng hành, thay vì áp đặt kỳ vọng một cách máy móc.
Bản thân tôi cũng từng trải qua giai đoạn áp lực vì kỳ vọng quá lớn. Có thời điểm tôi đặt ra những mục tiêu quá xa vời so với khả năng thực tế, dẫn đến mệt mỏi, chán nản khi không đạt được kết quả như mong đợi. Nhưng rồi tôi học được cách điều chỉnh mục tiêu, chia nhỏ lộ trình thành từng bước cụ thể hơn, phù hợp hơn. Và chính sự điều chỉnh ấy giúp tôi lấy lại tinh thần, biến kỳ vọng thành động lực tích cực để tiếp tục cố gắng.
Tóm lại, kỳ vọng là con dao hai lưỡi – nó có thể nâng đỡ nhưng cũng có thể đánh gục con người, tùy thuộc vào cách chúng ta nhìn nhận và sử dụng nó. Hãy để kỳ vọng là ánh sáng soi đường chứ không phải là bóng đen che khuất hành trình trưởng thành. Biết tự lượng sức mình, đặt ra những mục tiêu hợp lý, từng bước chinh phục – đó là cách tốt nhất để biến kỳ vọng thành động lực vững bền cho thành công.
