Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
TRIỀU CƯỜNG
Triều cường là một trong 4 chu kỳ của thủy triều, bao gồm ngập triều, triều cường, triều rút và triều thấp. Thời điểm nước đang lên cao nhất được gọi là triều cường. Hiện tượng triều cường phụ thuộc vào lực hấp dẫn giữa mặt trăng và mặt trời với Trái Đất. Hiện tượng này thường xảy ra vào các tháng 10 và 11 âm lịch, và mùa đông là lúc triều cường mạnh nhất.
Triều cường là gì?
Triều cường là hiện tượng thủy triều dâng cao nhất thường được tính theo tháng. Hiện tượng này xảy ra chủ yếu do thay đổi lực hút giữa Mặt Trăng và Mặt Trời với Trái Đất. Triều cường thường bị nhầm lẫn với thủy triều, tuy nhiên đây là hai hiện tượng hoàn toàn khác biệt. Thủy triều là hiện tượng nước biển, nước sông… lên xuống trong một chu kỳ thời gian phụ thuộc biến chuyển thiên văn.
Hiện tượng thủy triều chia thành 4 giai đoạn là:
– Triều dâng (flood tide): xảy ra khi mực nước biển đang lên trong vài giờ, làm ngập vùng gian triều.
– Triều cường (high tide): nước dâng lên đến điểm cao nhất của nó.
– Triều xuống (ebb tide): mực nước biển hạ thấp trong vài giờ làm lộ ra vùng gian triều.
– Triều thấp (low tide): nước hạ thấp đến điểm thấp nhất của nó.
Do đó, triều cường thường diễn ra theo chu kỳ và có thể dự đoán được. Hiện tượng này xảy ra theo sự thay đổi lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời ở một thời điểm nhất định.
Triều cường xảy ra khi nào?
Triều cường là một hiện tượng tự nhiên phụ thuộc vào sự tương tác giữa Mặt Trăng (là chủ yếu) và Mặt Trời với Trái Đất. Thủy triều sẽ có sự thay đổi theo 4 mùa trong năm do sự thay đổi khoảng cách của Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất trên quỹ đạo quay của chúng. Do vậy, triều cường thường xuất hiện khi Mặt Trăng – Mặt Trời và Trái Đất nằm thẳng hàng với nhau, tức là vào ngày 30, ngày 1 và ngày 15, ngày 16 âm lịch hằng tháng.
– Ngày 30, ngày 1 âm lịch (tối trời): Mặt Trăng nằm ở giữa Mặt Trời và Trái Đất.
– Ngày 15, ngày 16 âm lịch (ngày trăng tròn): Mặt Trăng đối xứng với Mặt Trời qua Trái Đất.
Thời điểm này, Mặt Trăng ở khá gần Trái Đất nên lực hấp dẫn lên trục cảm ứng mạnh, từ đó tạo nên hiện tượng triều cường.
Nguyên nhân dẫn đến triều cường?
Nguyên nhân chính dẫn đến triều cường là sự thay đổi lực hấp dẫn. Tùy từng mùa mà tình trạng triều cường diễn ra mạnh yếu khác nhau. […]
 Hình ảnh triều cường ở TP.HCM |
Ảnh hưởng của triều cường đến đời sống của người dân
Ảnh hưởng tích cực
Tận dụng sự lên xuống của thủy triều, phát triển thủy sản theo sự lên xuống của thủy triều, không tốn sức người, sức của. Sản lượng nuôi trồng thủy sản cao, có sự đóng góp lớn của thủy triều do chu trình nước của ao, hồ, kênh, rạch khi thủy triều lên xuống. Về công nghiệp, người dân cũng tranh thủ thủy triều lên xuống để tưới ruộng, tiêu úng, rửa mặn, khử phèn trên từng vùng quy hoạch.
Ảnh hưởng tiêu cực
Trong mùa lũ, triều cường làm chậm thoát nước, thủy triều đi sâu vào sông khiến nước mặn xâm nhập vào đồng ruộng ở hạ lưu. Trong mùa mưa bão, nước dâng mạnh theo thủy triều, khi triều cường ảnh hưởng đến vùng đồng bằng ven biển sâu, thủy triều cũng liên quan trực tiếp đến vận chuyển phù sa, làm thay đổi dòng chảy hạ lưu. Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long chịu tác động phức tạp của thủy triều và xâm thực nước biển do nước dâng, ảnh hưởng không nhỏ đến việc phân vùng nông nghiệp và thủy lợi. Ngoài ra, hiện tượng triều cường còn khiến đời sống sinh hoạt của người dân bị tác động lớn. Triều cường tạo áp lực lên hệ thống thoát nước của các vùng đô thị, thành phố gây ngập các tuyến đường, thậm chí nước còn tràn vào cả nhà dân.
Triều cường là một hiện tượng thiên nhiên thú vị và có nhiều ý nghĩa trong đời sống cũng như sản xuất của con người.
(Theo https://thietbidiengoldsun.com.vn/trieu-cuong-la-gi-nguyen-nhan-nao-dan-den-trieu-cuong/
)
Câu hỏi:
Câu 1. Văn bản trên viết ra nhằm mục đích gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?
Câu 2. Văn bản đã sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ nào? Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ đó.
Câu 3. Theo văn bản, triều cường thường xảy ra vào ngày nào?
Câu 4. Xác định một từ Hán Việt có trong đoạn văn sau và đặt một câu có sử dụng từ Hán Việt đó.
“Ngoài ra, hiện tượng triều cường còn khiến đời sống sinh hoạt của người dân bị tác động lớn. Triều cường tạo áp lực lên hệ thống thoát nước của các vùng đô thị, thành phố gây ngập các tuyến đường, thậm chí nước còn tràn vào cả nhà dân”
Câu 5. Sau khi đọc văn bản và chứng kiến những đợt mưa lũ trong thời gian qua, em có suy nghĩ gì về sức mạnh to lớn và hậu quả khó lường của thiên tai? (Viết khoảng 80 – 100 chữ)
* GỢI Ý TRẢ LỜI:
Câu 1. Văn bản trên viết ra nhằm mục đích gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?
– Mục đích: Văn bản được viết nhằm cung cấp, giải thích thông tin khoa học về hiện tượng triều cường giúp người đọc hiểu rõ hiện tượng triều cường và có cách phòng tránh hiệu quả.
– Những đặc điểm giúp nhận ra mục đích ấy là:
- Nhan đề: Triều cường.
- Nội dung: thông tin về hiện tượng triều cường (gồm khái niệm, nguyên nhân, thời điểm xảy ra và ảnh hưởng đến đời sống con người)
- Cách trình bày khách quan; sử dụng nhiều khái niệm khoa học; bố cục rõ ràng theo từng mục; ngôn ngữ mang tính thuyết minh, giải thích.
Câu 2. Văn bản đã sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ nào? Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ đó.
– Phương tiện phi ngôn ngữ: Hình ảnh triều cường ở TP.HCM.
– Tác dụng: giúp người đọc hình dung cụ thể mức độ ảnh hưởng của triều cường, tăng tính trực quan, sinh động và thuyết phục cho nội dung văn bản.
Câu 3. Theo văn bản, triều cường thường xảy ra vào ngày nào?
– Theo văn bản, triều cường thường xảy ra vào ngày 30, ngày 1 và ngày 15, ngày 16 âm lịch hằng tháng.
Câu 4. Câu 4. Xác định một từ Hán Việt có trong đoạn văn sau và đặt một câu có sử dụng từ Hán Việt
– Từ Hán Việt: “đô thị”.
– Đặt câu: Các khu đô thị ven sông thường chịu ảnh hưởng nặng nề khi triều cường dâng cao.
Câu 5. Sau khi đọc văn bản và chứng kiến những đợt mưa lũ trong thời gian qua, em có suy nghĩ gì về sức mạnh to lớn và hậu quả khó lường của thiên tai? (Viết khoảng 80 – 100 chữ)
Gợi ý:
Thiên tai như mưa lũ, triều cường cho thấy sức mạnh to lớn và khó kiểm soát của tự nhiên. Chỉ trong thời gian ngắn, thiên tai có thể gây ngập lụt, thiệt hại về tài sản và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống con người. Điều đó nhắc nhở chúng ta cần có ý thức bảo vệ môi trường, chủ động phòng chống thiên tai và nâng cao tinh thần trách nhiệm để giảm bớt những hậu quả đáng tiếc do thiên nhiên gây ra.
