CÁC DẠNG CÂU HỎI ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THƠ
1. Câu hỏi về thể loại thơ
- Nhận biết bài thơ thuộc thể loại nào (lục bát, bốn chữ, năm chữ, tự do, thơ hiện đại,…).
- Nêu dấu hiệu hoặc đặc điểm nghệ thuật giúp xác định thể loại.
- Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
- Dấu hiệu nhận biết thể thơ là gì?
2. Câu hỏi về nội dung chính của bài thơ
- Xác định chủ đề, ý nghĩa, cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
- Nêu vẻ đẹp, cảm xúc, tư tưởng mà tác giả muốn gửi gắm.
- Bài thơ nói về điều gì?
- Đề tài hoặc cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?
3. Câu hỏi về hình ảnh hoặc chi tiết thơ
- Xác định từ ngữ, hình ảnh, chi tiết thể hiện một nội dung cụ thể (miêu tả thiên nhiên, tình cảm gia đình, cảm xúc,….)
- Phân tích một hình ảnh, từ ngữ, chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong bài.
- Giải thích ý nghĩa, tác dụng biểu cảm của hình ảnh hoặc chi tiết đó.
4. Câu hỏi về biện pháp tu từ
- Nhận diện và gọi tên biện pháp tu từ (so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, điệp ngữ, hoán dụ, tượng trưng,…) được sử dụng.
- Nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong việc thể hiện nội dung, cảm xúc của bài thơ.
- Nêu biện pháp tu từ được sử dụng trong câu (hoặc đoạn) thơ → Các biện pháp thường gặp: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ, đảo ngữ, tương phản – đối lập, ….
- Hiệu quả của biện pháp tu từ đó là gì?
5. Câu hỏi về kiến thức tiếng Việt
- Xác định kiến thức tiếng Việt trong bài thơ (phó từ, từ tượng hình, từ tượng thanh, đoạn dẫn trực tiếp, phép liên kết…)
- Nêu hiệu quả gợi hình, gợi cảm của những từ ngữ đó.
6. Câu hỏi về tình cảm, cảm xúc của tác giả
- Hỏi về tình cảm, tâm trạng, cảm xúc chủ đạo của tác giả được thể hiện qua bài thơ.
- Có thể yêu cầu học sinh nhận xét hoặc cảm nhận về cảm xúc đó.
7. Câu hỏi về tình cảm, tâm trạng của nhân vật trữ tình
- Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện ra sao qua đoạn thơ?
- Sự thay đổi cảm xúc của nhân vật trữ tình như thế nào?
8. Câu hỏi yêu cầu cảm nhận ý nghĩa của câu (hoặc đoạn) thơ
- Câu thơ (hoặc khổ thơ) gợi cho em cảm xúc gì?
- Nội dung chính của đoạn thơ là gì?
- Hình ảnh… gợi lên những liên tưởng, suy nghĩ nào?
9. Câu hỏi về thông điệp hoặc bài học rút ra
- Nêu thông điệp, bài học nhận thức hoặc hành động mà bài thơ gửi đến người đọc.
- Có thể yêu cầu học sinh liên hệ bản thân sau khi đọc bài thơ.
- Từ bài thơ, em hiểu được thông điệp gì?
- Bài thơ gửi gắm suy nghĩ, tình cảm, triết lý sống nào?
10. Câu hỏi về chủ đề, cảm hứng chủ đạo
- Chủ đề của bài thơ là gì?
- Cảm hứng chủ đạo được thể hiện qua hình ảnh, ngôn từ nào?
11. Câu hỏi yêu cầu liên hệ với bản thân hoặc thực tế cuộc sống
- Từ nội dung bài thơ, em rút ra cho mình bài học gì?
- Em có đồng cảm với cảm xúc của nhân vật trữ tình không? Vì sao?
12. Câu hỏi về đánh giá, nhận xét tổng hợp
- Nêu cảm nhận chung của em về vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của bài thơ?