Gợi ý làm bài:
1. Chất chân quê trong bài thơ.
– Hình ảnh làng quê quen thuộc: Bài thơ xây dựng không gian tình cảm gắn bó mật thiết với vùng quê Bắc Bộ qua các hình ảnh rất quen thuộc như: Thôn Đoài, Thôn Đông, đò giang, đình làng, giàn giầu, hàng cau. Những hình ảnh này đều là biểu tượng đặc trưng của cuộc sống thôn quê, thể hiện không gian gần gũi, thân thương, gợi lên sự bình dị, chân chất.
– Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị: Lời thơ trong sáng, dễ hiểu, không cầu kỳ hoa mỹ mà rất gần gũi, chân thành. Cách nói chuyện như tâm sự, thủ thỉ, rất đậm chất người quê, thấm đẫm tình cảm mộc mạc, chân thành.
– Tình cảm nhẹ nhàng, sâu sắc, đậm đà tình nghĩa làng xã: Nỗi nhớ được thể hiện không hề ủy mị mà tinh tế, vừa đượm nỗi buồn xa cách, vừa bộc lộ khát khao được gặp gỡ gần gũi trong tình làng nghĩa xóm.
2. Tinh thần Thơ Mới thể hiện trong bài thơ.
– Biểu hiện cái tôi cá nhân, tình cảm chủ quan sâu sắc: Thơ Mới tập trung vào cảm xúc riêng tư, mãnh liệt của người làm thơ. Ở bài thơ này, nỗi tương tư nhớ thương được thể hiện rõ ràng, mãnh liệt và chân thực qua từng câu, từng hình ảnh. Cảm xúc vừa nhẹ nhàng, vừa dào dạt như “một người chín nhớ mười mong”.
– Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, uyển chuyển: Câu chữ mềm mại, trôi chảy, nhịp điệu uyển chuyển, vừa đằm thắm vừa bâng khuâng. Điều này tạo nên âm hưởng đặc trưng của Thơ Mới, giúp khắc họa rõ nét tâm trạng say đắm, nhớ nhung.
– Tự do, phóng khoáng trong cảm xúc và hình ảnh: Không còn bó buộc vào thể thơ cũ, tác giả sử dụng hình ảnh, câu từ tự nhiên, gần gũi nhưng cũng rất độc đáo, sinh động, tạo nên một không gian thơ vừa thực vừa mơ, vừa chân quê vừa hiện đại.
3. Tổng kết.
– Bài thơ Tương tư của Nguyễn Bính là sự hòa quyện hài hòa giữa chất chân quê mộc mạc, giản dị với tinh thần Thơ Mới giàu cảm xúc cá nhân, ngôn ngữ uyển chuyển và nhạc điệu mềm mại. Qua đó, bài thơ vừa giữ được vẻ đẹp truyền thống của làng quê Bắc Bộ, vừa thổi vào đó hơi thở mới mẻ, lãng mạn của phong trào Thơ Mới, tạo nên sức hấp dẫn sâu sắc và riêng biệt cho tác phẩm.
Dàn bài chi tiết:
I. MỞ BÀI:
– Giới thiệu tác giả Nguyễn Bính: Là nhà thơ nổi bật của làng quê Bắc Bộ, gắn bó sâu sắc với cuộc sống và con người miền quê. Ông là một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới với phong cách thơ vừa mộc mạc, vừa tinh tế.
– Giới thiệu bài thơ Tương tư: Bài thơ thể hiện tâm trạng nhớ thương, tương tư sâu sắc của người con trai quê nhà dành cho người yêu. Bài thơ hòa quyện giữa nét mộc mạc, chân quê và cảm xúc cá nhân đậm nét, đặc trưng của Thơ Mới.
– Dẫn dắt nêu vấn đề phân tích: Tập trung làm rõ hai điểm nổi bật trong bài: chất chân quê và tinh thần Thơ Mới.
II. THÂN BÀI:
1. Chất chân quê trong bài thơ Tương tư
– Hình ảnh quê hương, làng xã đậm đà bản sắc miền Bắc:
- Thôn Đoài, Thôn Đông, đình làng, đò giang, giàn giầu, hàng cau đều là biểu tượng quen thuộc của làng quê Bắc Bộ.
- Các hình ảnh này gợi lên không gian bình dị, thân thuộc trong đời sống lao động, sinh hoạt hàng ngày.
- Tạo nên bối cảnh thôn dã vừa thực vừa gần gũi, làm nền cho câu chuyện tình thơm ngát hồn quê.
– Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, chân thực:
- Câu thơ như lời tâm sự nhẹ nhàng, đời thường: “Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông”.
- Sử dụng các từ ngữ quen thuộc, dễ hiểu, không màu mè, phù hợp với tâm hồn người dân quê.
- Cách nói thân mật, gần gũi như người trong làng, tạo cảm giác chân thành, tự nhiên.
– Tình cảm chân quê, giản dị mà sâu sắc:
- Tình yêu, nỗi nhớ được thể hiện vừa mộc mạc, vừa đượm tình nghĩa làng xã, cộng đồng.
- Không mang vẻ ủy mị, phô trương, mà rất thấm thía, dịu dàng, thể hiện sự gắn bó ruột thịt giữa con người với quê hương và người thân yêu.
- Hình ảnh lá xanh nhuộm thành cây lá vàng biểu tượng cho sự thay đổi thời gian, nỗi nhớ ngày càng sâu đậm.
2. Tinh thần Thơ Mới trong bài thơ Tương tư
– Biểu hiện cái tôi cá nhân, tình cảm chủ quan mãnh liệt:
- Câu “Một người chín nhớ mười mong một người” thể hiện cảm xúc cá nhân mãnh liệt, nỗi nhớ ngập tràn, thừa thãi về cường độ.
- Tác giả không dùng cách tả cảnh, tả vật gián tiếp mà trực tiếp bộc lộ tâm trạng tương tư, nhớ nhung.
- Thể hiện nét đặc trưng của Thơ Mới: biểu đạt cái tôi cá nhân và cảm xúc tinh tế, sâu sắc.
– Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, uyển chuyển, mềm mại:
- Câu thơ có nhịp điệu êm ái, du dương, gợi nên không khí bâng khuâng, mơ màng.
- Dùng biện pháp so sánh, ẩn dụ nhẹ nhàng như “Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng” vừa độc đáo vừa có sức biểu cảm mạnh.
- Âm điệu và câu chữ hòa quyện tạo nên cảm giác thơ tình tinh tế, nhẹ nhàng đặc trưng của phong cách Thơ Mới.
– Tự do, phóng khoáng trong cảm xúc và cách thể hiện hình ảnh:
- Bài thơ không bị ràng buộc theo thể thơ cổ điển mà rất tự nhiên, linh hoạt.
- Cách sử dụng câu hỏi tu từ và các hình ảnh gợi mở như “Bao giờ bến mới gặp đò?” thể hiện sự trăn trở, khát khao và mơ mộng của tâm hồn.
- Hình ảnh hoa khuê các, bướm giang hồ mang tính tượng trưng, lãng mạn, giàu tính nghệ thuật, phù hợp với tinh thần Thơ Mới.
3. Mối quan hệ hài hòa giữa chất chân quê và tinh thần Thơ Mới trong bài thơ
– Nguyễn Bính đã khéo léo kết hợp hình ảnh, không gian và ngôn ngữ giản dị của làng quê với tâm trạng, cảm xúc cá nhân sâu sắc, mãnh liệt của người trai trẻ.
– Sự hòa quyện này tạo nên nét độc đáo trong bài thơ: vừa mộc mạc chân quê, vừa lãng mạn hiện đại.
– Bài thơ không chỉ là lời tâm sự cá nhân mà còn là tiếng lòng đại diện cho tâm hồn người Việt Nam vùng quê, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của Thơ Mới Việt Nam.
– Qua đó, thể hiện rõ nét phong cách thơ Nguyễn Bính – vừa giữ gìn truyền thống, vừa đổi mới sáng tạo.
III. KẾT BÀI:
– Khẳng định giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ Tương tư. Nêu cảm nhận về sự hòa quyện tinh tế giữa chất chân quê và tinh thần Thơ Mới, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho tác phẩm.
– Đánh giá đóng góp của Nguyễn Bính vào phong trào Thơ Mới cũng như văn học Việt Nam hiện đại qua bài thơ này.
Bài văn tham khảo:
Nguyễn Bính là một trong những nhà thơ tiêu biểu của làng quê Bắc Bộ, ông không chỉ nổi tiếng với những câu thơ giản dị, mộc mạc mà còn đậm chất trữ tình và tinh tế. Là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, Nguyễn Bính luôn biết cách hòa quyện truyền thống và hiện đại trong thơ ca. Bài thơ Tương tư là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách ấy, thể hiện tâm trạng nhớ thương, tương tư sâu sắc của người con trai quê dành cho người yêu. Bài thơ không chỉ thu hút người đọc bởi cảm xúc chân thành, mà còn bởi sự kết hợp hài hòa giữa chất chân quê mộc mạc và tinh thần Thơ Mới đầy rung động cá nhân. Bài viết này sẽ phân tích sâu sắc hai yếu tố đó trong bài thơ Tương tư.
Trước hết, chất chân quê hiện lên rất rõ trong bài thơ qua những hình ảnh quen thuộc và gần gũi với đời sống làng quê Bắc Bộ. Tác giả đã sử dụng các biểu tượng như Thôn Đoài, Thôn Đông, đình làng, đò giang, giàn giầu, hàng cau – những hình ảnh gợi nhớ đến một không gian bình dị, mộc mạc của làng quê. Đây không chỉ là bối cảnh đơn thuần mà còn là điểm tựa vững chắc để câu chuyện tình yêu được thăng hoa. Những hình ảnh thân thuộc ấy khiến người đọc cảm nhận được sự gần gũi, chân thực của cuộc sống thôn dã, tạo nên không khí rất đỗi thân thương và ấm áp.
Không chỉ ở hình ảnh, ngôn ngữ trong bài thơ cũng thể hiện sự giản dị, mộc mạc và chân thực đặc trưng của đời sống người dân quê. Những câu thơ như “Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông” nghe như lời tâm sự, thủ thỉ nhẹ nhàng, gần gũi. Từ ngữ đời thường, dễ hiểu, không cầu kỳ hoa mỹ đã giúp bài thơ thấm đượm cái tình người chân quê, làm cho tình yêu, nỗi nhớ trong bài trở nên dịu dàng, thân mật như chính cuộc sống đời thường của người dân quê. Đây là nét đặc sắc của thơ Nguyễn Bính, khiến người đọc cảm thấy rất thật, rất đời, dễ đồng cảm và rung động.
Tình cảm trong bài thơ không hề ủy mị hay phô trương mà rất đỗi chân quê, giản dị mà sâu sắc. Nỗi nhớ thương được thể hiện bằng tình cảm nồng nàn nhưng nhẹ nhàng, chan chứa tình làng nghĩa xóm, thể hiện sự gắn bó ruột thịt giữa con người với quê hương và người thân yêu. Hình ảnh lá xanh nhuộm thành cây lá vàng là biểu tượng tinh tế cho sự chuyển biến của thời gian, sự sâu đậm ngày càng của tình cảm và nỗi nhớ. Qua đó, ta thấy được tâm hồn người trai quê thủy chung, đằm thắm, tràn đầy tình cảm chân thành.
Song song với đó, tinh thần Thơ Mới trong Tương tư thể hiện rất rõ qua sự biểu đạt cái tôi cá nhân và cảm xúc chủ quan mãnh liệt. Câu thơ “Một người chín nhớ mười mong một người” không chỉ biểu hiện nỗi nhớ dạt dào mà còn phơi bày cảm xúc sâu sắc, mãnh liệt, làm nổi bật cá tính, cái tôi của người trai trẻ. Nguyễn Bính không đi theo lối tả cảnh, tả vật gián tiếp mà thẳng thắn, chân thành bày tỏ nỗi lòng, điều này rất đặc trưng cho tinh thần Thơ Mới, vốn coi trọng sự thể hiện cảm xúc cá nhân, cái tôi sáng tạo trong thơ ca.
Ngôn ngữ trong bài thơ còn giàu nhạc điệu, uyển chuyển và mềm mại, tạo nên không khí bâng khuâng, mơ màng đặc trưng của thơ tình Thơ Mới. Câu thơ nhẹ nhàng, du dương, trôi chảy khiến người đọc dễ dàng hòa mình vào tâm trạng say đắm, nhớ thương của nhân vật trữ tình. Biện pháp so sánh, ẩn dụ nhẹ nhàng như “Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng” vừa độc đáo vừa biểu cảm, làm tăng chiều sâu cảm xúc cho bài thơ, thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật ngôn từ của Nguyễn Bính.
Bài thơ còn thể hiện sự tự do, phóng khoáng trong cảm xúc và cách thể hiện hình ảnh. Không bị ràng buộc theo thể thơ cổ điển, tác giả sử dụng linh hoạt các câu hỏi tu từ, hình ảnh gợi mở như “Bao giờ bến mới gặp đò?” để bày tỏ khát khao, mơ mộng và trăn trở của tâm hồn. Những hình ảnh như hoa khuê các, bướm giang hồ vừa mang tính tượng trưng, vừa lãng mạn, giàu tính nghệ thuật, thể hiện rất rõ nét tinh thần Thơ Mới – phóng khoáng, bay bổng, đa chiều.
Sự hòa quyện hài hòa giữa chất chân quê và tinh thần Thơ Mới là điểm đặc sắc khiến Tương tư trở nên độc đáo. Nguyễn Bính khéo léo kết hợp hình ảnh, không gian giản dị của làng quê với tâm trạng cá nhân sâu sắc, mãnh liệt của người trai trẻ. Bài thơ vừa mộc mạc, gần gũi, vừa lãng mạn, hiện đại, tạo nên sức sống bền bỉ và hấp dẫn cho tác phẩm. Bài thơ không chỉ là lời tâm sự cá nhân mà còn là tiếng lòng đại diện cho tâm hồn người Việt Nam vùng quê, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Qua đó, phong cách thơ Nguyễn Bính vừa giữ gìn truyền thống, vừa đổi mới sáng tạo, tạo nên nét đặc sắc riêng biệt trong nền thơ hiện đại.
Tóm lại, bài thơ Tương tư có giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc. Bài thơ vừa gìn giữ vẻ đẹp truyền thống của làng quê Bắc Bộ, vừa thổi vào đó hơi thở mới mẻ, lãng mạn, tinh tế của Thơ Mới. Sự hòa quyện giữa chất chân quê và tinh thần Thơ Mới tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt, khiến bài thơ trở thành một biểu tượng thơ tình nổi bật trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Nguyễn Bính qua bài thơ này đã có đóng góp quan trọng cho phong trào Thơ Mới cũng như sự phát triển của văn học Việt Nam hiện đại, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc, vừa phát huy giá trị mới của thơ ca hiện đại.
