II. CẤU TRÚC CHI TIẾT MỘT ĐOẠN VĂN 200 CHỮ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN1. Câu mở đoạn (1–2 câu): – Mục đích: Giới thiệu khái quát về tác phẩm hoặc đoạn trích và nêu rõ vấn đề nghị luận. – Cách thực hiện: - Nêu tên tác phẩm, tác giả.
- Giới thiệu vấn đề trọng tâm sẽ triển khai trong đoạn văn (nội dung tư tưởng hoặc giá trị nghệ thuật, nhân văn…).
Ví dụ: Truyện ngắn Chiếc lược ngà là tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Nguyễn Quang Sáng viết trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm đã thể hiện một cách xúc động tình cảm cha con sâu sắc giữa hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. 2. Phân tích và đánh giá nội dung, nghệ thuật (4-5 câu): – Phân tích nội dung: + Tóm tắt diễn biến chính hoặc tình huống tiêu biểu. + Làm nổi bật tính cách, hành động tiêu biểu của nhân vật (khoảng 1–2 điểm nổi bật). + Đánh giá giá trị nội dung: tư tưởng nhân đạo, tình cảm gia đình, thông điệp giáo dục, giá trị truyền thống… – Đánh giá nghệ thuật: + Đánh giá tác dụng của thể loại (truyện ngắn). + Nhận xét về tình huống truyện (bất ngờ, độc đáo, gây ấn tượng mạnh mẽ, hấp dẫn, lôi cuốn người đọc,…). + Lối kể chuyện hấp dẫn (ngôi kể, giọng điệu giàu cảm xúc, điểm nhìn phù hợp). + Ngôn ngữ sinh động, mang màu sắc địa phương, lời thoại giàu biểu cảm. Ví dụ cách viết: Qua tình huống éo le, đầy nghịch lý khi bé Thu không nhận cha và sau đó bộc lộ tình cảm mãnh liệt, tác phẩm đã khắc họa chân thực tình cha con thiêng liêng. Nhân vật ông Sáu hiện lên là người cha yêu thương con sâu sắc, trong khi bé Thu có cá tính mạnh mẽ nhưng cũng rất tình cảm. Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, giọng văn mộc mạc, chân thành, phù hợp với nội dung. Chiếc lược ngà trở thành biểu tượng cảm động cho tình phụ tử giữa chiến tranh. 3. Nhận xét về tình cảm, tư tưởng của tác giả (2–3 câu): – Mục đích: Làm rõ tâm hồn, tư tưởng và thông điệp nhân văn mà tác giả gửi gắm. – Cách thực hiện: + Chỉ ra cách tác giả bày tỏ cảm xúc, quan niệm sống, cái nhìn về con người thông qua nhân vật, tình huống, chi tiết tiêu biểu. + Thể hiện thái độ của nhà văn: yêu thương, cảm thông, trân trọng những giá trị đẹp trong con người. + Nhấn mạnh giá trị nhân đạo sâu sắc, góp phần làm nên chiều sâu tư tưởng cho tác phẩm. Ví dụ: Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện rõ niềm trân trọng với tình cảm gia đình, đặc biệt là tình phụ tử thiêng liêng. Qua đó, ông cho thấy một tấm lòng nhân ái, hướng con người đến giá trị đạo đức truyền thống giữa bối cảnh chiến tranh. 4. Bình luận, liên hệ và mở rộng (3–5 câu): – Mục đích: Gắn kết vấn đề nghị luận với bản thân và thực tiễn cuộc sống hiện nay. – Cách thực hiện: + Liên hệ với thực tế xã hội hoặc cuộc sống cá nhân: - Giá trị tình cảm gia đình trong xã hội hiện đại.
- Trách nhiệm, thái độ sống cần có của mỗi người.
+ Rút ra bài học ý nghĩa về đạo đức, cách sống, lòng biết ơn, sự yêu thương, sẻ chia,… + Có thể đặt ra suy nghĩ mở rộng (phản biện nhẹ) để tăng chiều sâu diễn đạt. Ví dụ: Trong xã hội hiện đại, khi nhịp sống ngày càng vội vã, câu chuyện về tình cha con trong Chiếc lược ngà nhắc nhở chúng ta cần biết trân trọng những tình cảm thiêng liêng nhất. Mỗi người cần học cách yêu thương, quan tâm đến gia đình nhiều hơn. Với học sinh, bài học về sự hiếu thảo, biết ơn và sống có tình cảm là điều đặc biệt quan trọng để hoàn thiện nhân cách. 5. Câu kết đoạn (1 câu): – Mục đích: Khẳng định lại giá trị nổi bật của đoạn trích/tác phẩm và ấn tượng cá nhân. – Cách thực hiện: + Nhấn mạnh giá trị nội dung hoặc nghệ thuật tiêu biểu. + Có thể nêu cảm nghĩ, thông điệp cá nhân nhận được. Ví dụ: Tác phẩm Chiếc lược ngà không chỉ cảm động bởi tình cha con sâu sắc mà còn là lời nhắn gửi đầy nhân văn về giá trị tình cảm gia đình trong cuộc sống. * LƯU Ý TỔNG THỂ ĐOẠN VĂN 200 CHỮ – Cấu trúc đoạn văn nên mạch lạc, phân bố ý đều, tránh dàn trải hoặc dồn hết vào cuối. Mỗi ý lớn nên được diễn đạt bằng 1-2 câu ngắn gọn, có tính liên kết chặt chẽ. | 
