Bi-ê-lin-xki từng nói: “Tuổi trẻ không có lí tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời”. Câu nói đã nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của lí tưởng trong cuộc sống của người trẻ – một kim chỉ nam định hướng tương lai và hành động.
Dàn bài hướng dẫn:
I. MỞ BÀI:
– Dẫn dắt vấn đề: Cuộc sống của mỗi con người là một hành trình không ngừng vận động và phát triển. Trong đó, tuổi trẻ được ví như buổi bình minh rực rỡ – tràn đầy năng lượng, khát vọng và khởi đầu cho những hoài bão lớn lao.
– Giới thiệu câu nói của Bielinxki: Nhà tư tưởng Bielinxki từng khẳng định: “Tuổi trẻ không có lí tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời”. Đây là một hình ảnh so sánh giàu giá trị biểu tượng, gửi gắm thông điệp sâu sắc về tầm quan trọng của lí tưởng đối với thanh niên.
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu nói
– “Tuổi trẻ”: là lớp người trẻ tuổi trong xã hội. Đây là giai đoạn con người sung sức nhất về thể chất và tinh thần, tràn đầy khát vọng khám phá và khẳng định bản thân.
– “Lí tưởng”: là những mục tiêu, hoài bão cao đẹp, thể hiện khao khát cống hiến, hướng tới những giá trị nhân văn, tiến bộ cho bản thân và cộng đồng.
– “Buổi sáng không có mặt trời”: là hình ảnh chỉ một khởi đầu u tối, mù mịt, không ánh sáng, không định hướng.
→ Ý nghĩa câu nói: Nếu tuổi trẻ thiếu lí tưởng thì cũng giống như một ngày mới không có mặt trời – sẽ mờ mịt, lạnh lẽo và vô định. Câu nói nhấn mạnh: lí tưởng là ánh sáng soi đường cho tuổi trẻ phát triển toàn diện và có ích.
2. Vai trò của lí tưởng sống đối với tuổi trẻ
a. Lí tưởng là kim chỉ nam định hướng hành động:
– Giúp người trẻ xác định được mục tiêu rõ ràng trong cuộc sống.
– Tránh sống buông thả, mơ hồ, bị cuốn vào những trào lưu lệch lạc.
Ví dụ: Một học sinh có lí tưởng trở thành bác sĩ sẽ kiên trì học tập, sống lành mạnh và nỗ lực vượt qua thử thách.
b. Lí tưởng tạo động lực vượt khó khăn, thử thách:
– Khi có lí tưởng, con người không dễ bỏ cuộc trước trở ngại.
– Họ sẵn sàng hy sinh thời gian, công sức vì điều mình tin tưởng.
Ví dụ: Những nhà khoa học dành cả đời nghiên cứu vì mong muốn cải thiện đời sống nhân loại.
c. Lí tưởng góp phần hình thành nhân cách và lối sống đẹp
– Người sống có lí tưởng thường sống vị tha, trung thực, có trách nhiệm với bản thân và xộng đồng.
– Họ biết yêu thương, chia sẻ và cống hiến cho cộng đồng.
d. Lí tưởng giúp tuổi trẻ đóng góp cho xã hội và đất nước:
– Biến khát vọng cá nhân thành hành động thiết thực để xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.
Ví dụ: Các bạn trẻ tình nguyện tham gia vùng sâu, vùng xa giúp dân xóa mù chữ, phát triển nông thôn mới; những người trẻ khởi nghiệp sáng tạo, tạo công ăn việc làm.
3. Thực trạng về lí tưởng sống của người trẻ hiện nay
a. Những biểu hiện tích cực:
– Nhiều bạn trẻ năng động, sáng tạo, sống có trách nhiệm.
– Chủ động lập kế hoạch phát triển bản thân và góp sức xây dựng cộng đồng (ví dụ: startup xanh, chiến dịch “Mùa hè xanh”, hành trình về nguồn…).
b. Những biểu hiện tiêu cực:
– Một bộ phận không nhỏ sống thực dụng, dễ thỏa hiệp, ngại khó khăn, mơ hồ về tương lai.
– Nhiều người sa vào mạng xã hội, sống ảo, đua đòi vật chất, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực từ thần tượng lệch chuẩn.
c. Nguyên nhân của thực trạng này:
– Thiếu sự định hướng đúng đắn từ gia đình và nhà trường.
– Áp lực từ xã hội, thành tích học tập, nghề nghiệp.
– Sự thiếu hụt trải nghiệm thực tế, thiếu mô hình lý tưởng sống tích cực.
4. Làm thế nào để xây dựng lí tưởng sống đúng đắn cho tuổi trẻ?
– Tự giác rèn luyện, mở rộng hiểu biết: Thường xuyên đọc sách, học hỏi, rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện và năng lực tự nhận thức.
– Giao lưu, học hỏi từ người đi trước: Tiếp xúc với những tấm gương sống đẹp, thành đạt để truyền cảm hứng sống có mục tiêu.
– Tham gia hoạt động xã hội, trải nghiệm thực tế: Tình nguyện, hoạt động cộng đồng, các chương trình đổi mới sáng tạo, làm thêm, khởi nghiệp để định hình lý tưởng qua hành động.
– Vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội: Gia đình cần yêu thương, định hướng, làm gương cho con. Nhà trường cần lồng ghép giáo dục lí tưởng trong chương trình học và hoạt động ngoại khóa. Xã hội cần tôn vinh, lan tỏa những tấm gương trẻ có lối sống tích cực, cống hiến.
III. KẾT BÀI:
– Khẳng định: “Tuổi trẻ không có lí tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời” là một lời khuyên hoàn toàn đúng đắn và sâu sắc. Một tuổi trẻ có lí tưởng là một tuổi trẻ sống không hoài phí, biết vươn lên, biết sống vì cộng đồng và hướng tới những giá trị tốt đẹp. Ngược lại, tuổi trẻ không lí tưởng dễ rơi vào lối sống mờ nhạt, thiếu phương hướng và dễ gục ngã trước nghịch cảnh.
– Thông điệp gửi gắm: Tuổi trẻ chỉ sống một lần – hãy sống sao cho đáng sống, sống có lí tưởng để mỗi ngày trôi qua đều có ý nghĩa. Vì vậy, mỗi bạn trẻ cần sớm xác lập cho mình một lí tưởng sống đúng đắn và không ngừng nuôi dưỡng, hiện thực hóa lí tưởng ấy bằng hành động thiết thực trong học tập, lao động và cống hiến cho xã hội.
– Liên hệ bản thân: Là một người trẻ, bản thân em luôn nỗ lực học tập, rèn luyện, nuôi dưỡng những hoài bão lớn lao, và không ngừng phấn đấu vì những mục tiêu đẹp đẽ không chỉ cho mình mà cho cộng đồng, đất nước.
Bài văn mẫu:
- Mở bài:
Cuộc sống của mỗi con người là một hành trình phát triển không ngừng, trong đó tuổi trẻ là giai đoạn đặc biệt quan trọng để định hình tư tưởng, nhân cách và xây dựng nền tảng cho tương lai. Tuổi trẻ đẹp như bình minh của một ngày, tràn đầy sức sống và hi vọng. Cũng chính vì vậy, nhà phê bình văn học Nga Bielinxki đã từng nhấn mạnh: “Tuổi trẻ không có lý tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời”. Câu nói đã gợi mở một vấn đề thực sự quan trọng và đáng sở ngẫm: vai trò của lý tưởng trong cuộc đời người trẻ.
- Thân bài:
Trước hết, cần hiểu rõ ý nghĩa hình ảnh mà Bielinxki đã dùng để nhấn mạnh vai trò của lý tưởng. “Tuổi trẻ” là giai đoạn sung sức nhất về thể chất và tinh thần, khi con người tràn đầy nhiệt huyết, khát vọng và sẵn sàng dấn thân. “Lý tưởng” là những khát vọng cao đẹp, mục tiêu có ý nghĩa lâu dài mà con người theo đuổi, không chỉ vì lợi ích bản thân mà còn vì cộng đồng và xã hội. “Buổi sáng không có mặt trời” được dùng để chỉ sự tăm tôi, lạc lối và thiếu định hướng. Đặt trong tương quan với nhau, câu nói đã khẳng định rằng: nếu tuổi trẻ thiếu vắng lý tưởng để soi đường, học sính sẽ sống trong một trạng thái vô định, khó có thể đi xa hay trở nên có ích.
Lý tưởng sống đối với người trẻ có vai trò như kim chỉ nam định hướng cho hành động. Khi có lý tưởng, người trẻ biết rõ mình muốn gì, cần làm gì, và phải đi theo con đường nào. Lý tưởng tạo ra sự tập trung trong tư duy, hành động, giúp con người tránh được sự dao động, hoang mang trong những quyết định quan trọng. Hơn nữa, khi gặp khó khăn, lý tưởng chính là ngọn đốm thúc giúc người trẻ vượt qua nghịat nghề, biết nhẫn nại và tiếp tục cố gắng. Lý tưởng cũng gắn liền với những giá trị đạo đức đặc trưng như trách nhiệm, công bằng, trung thực, khát vọng công hiến. Nhờ có lý tưởng, người trẻ sống có ý nghĩa hơn, không chỉ vì mình mà còn vì người khác, vì xã hội.
Thực tế đã chứng minh, những người trẻ có lý tưởng luôn để lại dấu ấn tốt đẹp trong lòng xã hội. Đó có thể là những doanh nhân khởi nghiệp sáng tạo, những bác sĩ tình nguyện đến vùng xa xôi, những nhà khoa học âm thầm cống hiến, hay những người trẻ nào đó lặng lẽ tham gia hoạt động từ thiện, bảo vệ môi trường. Họ chính là minh chứng rõ ràng nhất cho giá trị của lý tưởng trong đời sống.
Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, vẫn còn không ít người trẻ sống thiếu lý tưởng. Họ bị cuốn theo những giá trị ảo trên mạng xã hội, chạy theo sự hưởng thụ, sống thực dụng và dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Không ít bạn trẻ mất định hướng trong học tập, nghề nghiệp, dẫn tới sự chán nản, khủng hoảng giá trị cá nhân. Nguyên nhân có thể đến từ nhiều phía: thiếu sự định hướng từ gia đình, nhà trường; áp lực thành tích; hay sự mất cân bằng trong tiếp nhận thông tin.
Để xây dựng lý tưởng sống đúng đắn, trước hết, người trẻ cần không ngừng rèn luyện nhận thức, tìm hiểu về xã hội, về những vấn đề xung quanh để xác định được mục tiêu đúng. Việc đọc sách, giao lưu với người có kinh nghiệm sống, tham gia hoạt động xã hội, trải nghiệm thực tế là những con đường thiết thực giúp định hình lý tưởng. Gia đình và nhà trường cũng cần tăng cường giáo dục về giá trị sống, trồng đầu tình thần, để mỗi người trẻ được trang bị đủ hành trang bước vào cuộc sống.
- Kết bài:
Tóm lại, lý tưởng sống có vai trò vô cùng quan trọng đối với tuổi trẻ. Đó là ngọn đèn soi sáng hành trình trưởng thành, giúp con người trẻ định hướng, vượt khó và sống có ý nghĩa. Nếu không có lý tưởng, con người dễ đánh mất phương hướng, trở nên hoang mang, buông xuôi trước thử thách. Ngược lại, người có lý tưởng sẽ biết sống vì những giá trị cao đẹp, không ngại dấn thân, dám đương đầu với thử thách để vươn tới thành công. Là học sinh hôm nay, chúng ta cần xác lập cho mình một lý tưởng đúng đắn, nuôi dưỡng khát vọng và không ngừng cố gắng để trở thành người có ích cho gia đình, xã hội và đất nước.
Bài văn tham khảo:
- Mở bài:
Cuộc sống của mỗi con người là một hành trình phát triển không ngừng, trong đó tuổi trẻ là giai đoạn đặc biệt quan trọng để định hình tư tưởng, nhân cách và xây dựng nền tảng cho tương lai. Tuổi trẻ đẹp như bình minh của một ngày, tràn đầy sức sống và hi vọng. Chính vì thế, nhà phê bình văn học Nga Bielinxki đã từng nhấn mạnh: “Tuổi trẻ không có lý tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời”. Câu nói ấy không chỉ là một hình ảnh so sánh giàu chất thơ mà còn gợi mở một vấn đề sâu sắc, nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của lý tưởng trong cuộc đời mỗi người trẻ.
- Thân bài:
Trước hết, để hiểu được giá trị và chiều sâu của câu nói, ta cần phân tích rõ từng yếu tố trong hình ảnh so sánh mà Bielinxki đã sử dụng. “Tuổi trẻ” là thời kỳ rực rỡ và tràn đầy năng lượng nhất của cuộc đời, là giai đoạn con người có sức khỏe dồi dào, trí tuệ phát triển và tâm hồn rộng mở để đón nhận những điều mới mẻ. “Lý tưởng” là những mục tiêu cao đẹp, những khát vọng sống tích cực và có giá trị, hướng tới sự phát triển toàn diện không chỉ cho bản thân mà còn cho cộng đồng, xã hội. Còn “buổi sáng không có mặt trời” là hình ảnh tượng trưng cho sự u ám, lạnh lẽo, mù mịt và vô định. Như vậy, câu nói khẳng định một chân lý sâu sắc: nếu tuổi trẻ không có lý tưởng, con người sẽ không có định hướng, dễ lạc lối, dễ bị cuốn trôi trong những cám dỗ và khó khăn của cuộc sống.
Lý tưởng sống chính là kim chỉ nam định hướng cho suy nghĩ và hành động của người trẻ. Khi có lý tưởng, chúng ta biết rõ mục tiêu mà mình đang theo đuổi, từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện và phát triển bản thân một cách chủ động. Lý tưởng giúp người trẻ không sống mơ hồ, không dễ bị tác động bởi những yếu tố tiêu cực từ môi trường xung quanh. Trên hành trình chinh phục ước mơ, không ai tránh khỏi thử thách và thất bại. Nhưng chính lý tưởng sẽ tiếp thêm nghị lực, giúp người trẻ đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã, không ngừng tiến lên phía trước. Đó là nguồn năng lượng nội tại giúp con người kiên cường, dũng cảm và quyết tâm vượt qua mọi trở ngại.
Bên cạnh đó, lý tưởng còn là yếu tố quan trọng giúp hình thành nhân cách và đạo đức. Người sống có lý tưởng thường gắn bó với những giá trị tích cực như trung thực, trách nhiệm, lòng vị tha và khát vọng cống hiến. Họ không sống chỉ vì lợi ích cá nhân, mà luôn hướng đến lợi ích của cộng đồng, xã hội. Một người trẻ có lý tưởng sẽ luôn biết đặt mình trong mối quan hệ với tập thể, với đất nước, từ đó không ngừng trau dồi bản thân để đóng góp cho sự phát triển chung. Như Bác Hồ từng nói: “Thanh niên là rường cột của nước nhà” – người trẻ có lý tưởng sẽ là những trụ cột vững chắc xây dựng tương lai đất nước.
Thực tế cuộc sống đã cho thấy nhiều tấm gương người trẻ có lý tưởng và đã tạo nên những giá trị lớn lao. Đó là những doanh nhân trẻ khởi nghiệp thành công với khát vọng đổi mới và phụng sự xã hội. Đó là những bác sĩ, y tá không ngại gian khổ, sẵn sàng lên đường đến vùng sâu vùng xa chữa bệnh cho người dân nghèo. Đó là những nhà khoa học trẻ miệt mài nghiên cứu, sáng tạo, đóng góp cho tri thức nhân loại. Hay đơn giản là những học sinh, sinh viên chăm chỉ học tập với mong muốn trở thành người hữu ích cho gia đình và xã hội. Những hành động thầm lặng ấy đã minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của lý tưởng sống.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều biến động, không ít người trẻ đang sống thiếu lý tưởng. Họ bị cuốn theo các trào lưu sống ảo, chạy theo sự nổi tiếng, sự hào nhoáng bề ngoài mà quên mất giá trị thực sự của cuộc sống. Một bộ phận thanh niên sống thực dụng, ngại khó khăn, thiếu ý chí phấn đấu. Họ dễ từ bỏ ước mơ chỉ vì gặp thử thách đầu tiên, dễ lạc lối trong áp lực thi cử, công việc và các mối quan hệ. Có người thậm chí rơi vào khủng hoảng tinh thần, mất phương hướng, rơi vào trạng thái trầm cảm hoặc buông xuôi tất cả.
Nguyên nhân của thực trạng này có thể đến từ nhiều phía. Gia đình chưa thực sự là điểm tựa vững chắc, chưa quan tâm đúng mức đến việc định hướng giá trị sống cho con. Nhà trường đôi khi còn nặng về lý thuyết, chưa tạo nhiều cơ hội để học sinh, sinh viên phát huy năng lực, khám phá bản thân. Xã hội hiện đại với tốc độ phát triển nhanh chóng cũng tạo ra áp lực cạnh tranh khốc liệt, khiến người trẻ dễ bị choáng ngợp và mất thăng bằng. Ngoài ra, việc sử dụng mạng xã hội một cách thiếu kiểm soát cũng góp phần làm mờ đi lý tưởng sống đích thực, thay vào đó là những mục tiêu ảo tưởng, phù phiếm.
Vậy làm thế nào để người trẻ xây dựng cho mình một lý tưởng sống đúng đắn? Trước hết, mỗi người cần chủ động tìm hiểu, học hỏi và trải nghiệm để nhận ra điều gì là có ý nghĩa với cuộc đời mình. Việc đọc sách, tiếp cận tri thức nhân loại, đặc biệt là những cuốn sách về đạo đức, tư tưởng, văn hóa… sẽ giúp người trẻ có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về cuộc sống. Ngoài ra, sự giao lưu, học hỏi từ những người thành công, có kinh nghiệm sống cũng là nguồn cảm hứng tích cực. Tham gia các hoạt động tình nguyện, trải nghiệm thực tế, tham gia câu lạc bộ, tổ chức xã hội sẽ giúp người trẻ hiểu rõ hơn về trách nhiệm của bản thân và ý nghĩa của sự cống hiến.
Gia đình và nhà trường cũng cần đóng vai trò tích cực trong việc định hướng lý tưởng sống cho người trẻ. Cha mẹ không chỉ nuôi dưỡng về vật chất mà còn cần đồng hành, lắng nghe và tạo điều kiện để con cái phát triển toàn diện. Nhà trường cần đẩy mạnh giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống, tạo ra môi trường học tập năng động, khuyến khích học sinh sáng tạo và bày tỏ quan điểm cá nhân. Bên cạnh đó, xã hội cũng cần tôn vinh và lan tỏa những tấm gương người trẻ sống đẹp, sống có lý tưởng để truyền cảm hứng tích cực cho thế hệ kế tiếp.
- Kết bài:
Tóm lại, “Tuổi trẻ không có lý tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời” không chỉ là một lời khuyên Bi-ê-lin-xki gửi đến thế hệ trẻ mà đó còn là kim chỉ nam chỉ đường dẫn lối bởi lý tưởng sống là yếu tố không thể thiếu trong hành trình trưởng thành của mỗi người, đặc biệt là trong giai đoạn tuổi trẻ. Đó là ngọn đèn soi sáng con đường phía trước, giúp người trẻ xác định rõ mục tiêu, vững vàng vượt qua thử thách và sống có trách nhiệm với bản thân và xã hội. Nếu không có lý tưởng, tuổi trẻ sẽ trở nên vô nghĩa, lạc lối và dễ bị đánh bại bởi những khó khăn, cám dỗ. Là học sinh hôm nay, chúng ta cần xác lập cho mình một lý tưởng đúng đắn, nuôi dưỡng khát vọng và không ngừng cố gắng để trở thành người có ích. Tuổi trẻ có lý tưởng sẽ là tuổi trẻ rực rỡ như ánh mặt trời buổi sớm, mở ra tương lai tươi sáng và đầy hứa hẹn.
