Suy nghĩ về ý nghĩa câu tục ngữ: “Đói cho sạch, rách cho thơm”
- Mở bài:
– Giới thiệu chủ đề nghị luận: Xem trọng nhân cách, nhân phẩm, đạo đức và danh dự hơn mọi của cải, vật chất là lối sống cao đẹp của nhân dân ta từ xưa đến nay.
– Giới thiệu câu tục ngữ: Nhằm đề cao lòng tự trọng, lối sống trong sạch, biết giữ gìn nhân cách, nhân phẩm của bản thân trong mọi hoàn cảnh, người xưa có câu: “Đói cho sạch, rách cho thơm”.
– Nêu nhận xét khái quát: Câu tục ngữ là một lời khuyên đúng đắn, một bài học sâu sắc, rất ý nghĩa đối với mỗi con người.
- Thân bài:
1. Giải thích câu tục ngữ.
– “Đói”, “rách” chỉ hoàn cảnh sinh sống nghèo khổ, khốn khó, thiếu thốn mọi mặt về vật chất. “Sạch”, “thơm” nói về nhân cách, đạo đức, danh dự cao đẹp của một con người.
→ Ý nghĩa: Dù có rơi vào hoàn cảnh đói rách, cùng khổ hay gặp khó khăn vất vả cũng phải biết gìn giữ nhân cách, phẩm chất tốt đẹp, lối sống ngay thẳng, trong sạch, biết tự trọng bản thân, không đánh mất danh dự của mình dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.
2. Bàn luận về ý nghĩa câu tục ngữ.
– Nhân phẩm, đức hạnh, lối sống trong sạch, tư tưởng cao đẹp làm nên giá trị của con người. Có thể nói, nhân cách và đạo đức chính là thước đo giá trị của con người. Người có nhân cách và đạo đức tốt đẹp, sống giàu lòng tự trọng, biết tôn trọng bản thân và người khác sẽ được mọi người coi trọng, quý mến. Người xem trọng tiền bạc, nhân cách thấp kém sẽ bị mọi người coi thường, khinh bỉ.
– Có nhân cách tốt đẹp, đạo đức, lối sống trong sạch giúp chúng ta có thể sống thanh thản, hạnh phúc và thành công, đồng thời mang lại niềm vui và ý nghĩa cho cuộc đời của chúng ta và những người xung quanh, góp phần phát triển xã hội.
– Để giữ gìn được nhân cách, nhân phẩm, chúng ta cần tiếp thu và kế thừa truyền thống đạo đức lối sống cao đẹp từ những người đi trước, cũng như siêng năng, chăm chỉ học tập để nâng cao tri thức,… Kiên trì sống trong sạch, ngay thẳng giúp con người rèn luyện bản lĩnh và chiến thắng mọi gian lao, thử thách. Trong hoàn cảnh nghèo khó, không được đánh mất vẻ đẹp tâm hồn và danh dự cao quý của bản thân, không để vật chất làm ố bẩn nhân cách, nhân phẩm. Giữ gìn và phát huy lối sống trong sạch của dân tộc: “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
– Việc giữ gìn và phát triển nhân cách và phẩm giá là một quá trình không ngừng nghỉ trong suốt cuộc đời. Chúng ta cần phải luôn cố gắng học hỏi, rèn luyện và cải thiện bản thân mình để trở thành một con người tốt đẹp hơn.
* Bằng chứng:
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về nhân cách cao quý. Cả cuộc đời Người chưa từng giữ lại tài sản gì cho riêng mình. Ngay cả trong hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn nhất, Người vẫn giữ vững lương tâm trong sáng, nhân cách cao đẹp, không để của cải, vật chất mua chuộc.
+ Nguyễn Bỉnh Khiêm, một học sĩ uyên bác, tài năng xuất chúng. Trước thời đại nhiễu nhương, dù được các tập đoàn phong kiến tin tưởng và trọng dụng nhưng ông vẫn chọn về ở ẩn, lánh xa danh lợi để giữ vững đức hạnh.
3. Bàn luận mở rộng.
– Tuy nhiên, cũng cần phân biệt giữ lối sống trong sạch và cố chấp, bảo thủ, giữ gìn danh dự một cách máy móc làm tổn hại bản thân và người thân.
– Trong cuộc sống, vẫn còn có nhiều người dễ dàng đánh mất lương tâm trước của cải, vật chất. Chỉ vì tiền bạch mà bất chấp đại lí, làm những việc sai trái. Những người như thế thật đáng chê trách và lên án.
- Kết bài
– Khẳng định lại suy nghĩ về câu tục ngữ: Câu tục ngữ là một lời khuyên đúng đắn, một bài học sâu sắc. Dù chẳng may rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn về vật chất nhưng cần phải biết tự trọng, sống cho trong sạch, đừng làm những điều trái với đạo lý làm người.
– Rút ra bài học, liên hệ bản thân: Xây dựng lối sống cao đẹp, trong sáng, lành mạnh, giữ gìn nhân cách nhân phẩm, không tham lam, ích là lối sống cần có trong thời đại ngày nay. Là học sinh, chúng ta cần bồi dưỡng nhân cách mỗi ngày, học và làm theo những điều tốt đẹp, hoàn thiện bản thân, mai này xây dựng cuộc sống hạnh phúc, góp sức mình xây dựng quê hương, đất nước.
Bài văn tham khảo:
- Mở bài:
– Không phải ai trong chúng ta cũng gặp được thuận lợi trong cuộc sống nhưng trong bất cứ hoàn cảnh nào thì chúng ta cũng phải giữ lối sống thanh cao, trong sạch. Chính vì vậy mà ông cha ta đã nhắc nhở con cháu phải luôn biết giữ gìn lòng tự trọng qua câu tục ngữ: “Đói cho sạch, rách cho thơm”.
- Thân bài:
1. Giải thích câu tục ngữ.
+ “Đói cho sạch”: Dẫu có nghèo đói cũng phải giữ cho sạch sẽ.
+ “Rách cho thơm”: Dẫu có rách rưới cũng phải giữ cho nhân cách tốt đẹp
→ Ý nghĩa: Dù trong bất kì hoàn cảnh khó khăn như thế nào cũng phải luôn gìn giữ, trân trọng nhân phẩm, danh dự của bản thân.
2. Biểu hiện của lối sống trong sạch, giàu lòng tự trọng.
– Trong lịch sử nước ta có rất nhiều tấm gương tiêu biểu với lòng tự trọng tuyệt vời như tướng Trần Bình Trọng. Khi bị giặc bắt và dụ dỗ, ông đã mạnh mẽ đáp lại kẻ địch rằng: “Ta thà làm quỷ nước Nam, còn hơn làm vương đất Bắc!”, quyết không khuất phục trước kẻ thù.
– Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ, khi đối mặt với kẻ địch, cho dù bị dụ dỗ nhưng vẫn giữ vững tinh thần bất khuất, không sợ hi sinh như anh Lý Tự Trọng, anh Lê Hồng Phong,…đã trở thành một vẻ đẹp đáng tự hào của nhân dân ta.
– Người thầy mù Nguyễn Đình Chiểu thà chịu sống cơ hàn chứ nhất định không bắt tay làm việc với quân Pháp.
3. Vì sao sống phải có lòng tự trọng?
– Đây là một đạo lí tốt đẹp từ xưa đến nay của nhân dân ta, cho nên chúng ta cần giữ gìn.
– Nếu chúng ta không có ý thức giữ được lòng tự trọng thì sẽ không rèn cho mình những thói quen tốt, không giúp cho cuộc sống của mình tốt hơn thậm chí còn bị người khác xem thường, ghét bỏ.
– Câu tục ngữ nhằm khuyên răn con người không nên vì những cám dỗ tầm thường cuộc sống mà đánh mất đi giá trị nhân phẩm của bản thân.
4. Bàn luận mở rộng.
– Tuy vậy trong cuộc sống còn nhiều người tham lam, chỉ vì lợi ích cá nhân mà sẵn sàng làm những việc trái pháp luật, trái lương tâm như tham nhũng, nhặt được của rơi nhưng không trả lại người mất,…
– Đó còn là những kẻ lười lao động, chỉ biết hưởng thụ, tìm cách kiếm tiền bằng những hành vi trái pháp luật như trộm cắp, cướp giật, lừa đảo,…
5. Những việc cần làm để thể hiện lòng tự trọng, xây dựng lối sống trong sạch.
– Sống lương thiện, trung thực, biết giữ lời hứa và yêu thương mọi người xung quanh.
– Luôn biết phấn đấu, vươn lên trong mọi hoàn cảnh.
– Không tham những thứ không phải của mình, biết trung thực trong học tập, không gian lận trong công việc lẫn trong cuộc sống.
– Là học sinh, em đã thể hiện lòng tự trọng trong học tập như: không quay cóp, không gian lận trong kiểm tra, thi cử.
– Trong mối quan hệ với mọi người: nhặt của rơi trả lại cho người mất, biết giữ lời hứa, không nói dối mọi người,…
- Kết bài:
– Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ “Đói cho sạch, rách cho thơm”: đây là một lối sống tốt đẹp, thể hiện nhân cách cao quý của con người.
– Giữ gìn và phát huy lối sống trong sạch, “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
– Nêu ra bài học cho bản thân: luôn trung thực trong học tập và đời sống.
