Phân tích, cảm nhận nhân vật bé Em trong truyện ngắn “Áo tết” của Nguyễn Ngọc Tư

Phân tích, cảm nhận nhân vật bé Em trong truyện ngắn “Áo tết” của Nguyễn Ngọc Tư

DÀN BÀI CHI TIẾT:

I. Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư: một cây bút trẻ tài năng của văn học Nam Bộ đương đại, nổi tiếng với phong cách viết nhẹ nhàng, sâu lắng, giàu chất nhân văn.
• Giới thiệu truyện ngắn “Áo tết”: một truyện ngắn dung dị, cảm động viết về tình bạn, tình người của những đứa trẻ nghèo ở miền quê.
• Dẫn vào vấn đề: Nhân vật bé Em hiện lên trong truyện như một biểu tượng của sự trong sáng, nhân hậu và giàu lòng sẻ chia.

II. Thân bài:

1. Khái quát về truyện và nhân vật bé Em

• Truyện kể về bé Em: một cô bé nghèo, sống ở nông thôn, được mẹ may cho một chiếc áo đầm hồng để mặc trong dịp Tết.
• Tuy nhiên, trong ngày Tết, bé Em đã không mặc chiếc áo mới, vì muốn bạn mình – bé Thắm (người nghèo hơn mình) – không cảm thấy tủi thân.
• Hành động nhỏ nhưng giàu ý nghĩa, làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn trẻ thơ.

2. Phân tích nhân vật bé Em

a. Hoàn cảnh sống giản dị, khó khăn

• Bé Em sống trong gia đình lao động nghèo, cuộc sống thiếu thốn, chiếc áo đầm hồng chính là niềm vui lớn của em trước Tết.
• Hoàn cảnh này giúp người đọc hiểu thêm về giá trị của chiếc áo mới đối với trẻ nhỏ ở nông thôn.

b. Tâm hồn trong sáng, biết quan tâm đến người khác

• Khi thấy bạn Thắm không có áo mới, bé Em quyết định không mặc áo đầm hồng để bạn không buồn.
• Hành động ấy xuất phát từ sự đồng cảm hồn nhiên, không toan tính – rất đặc trưng của tâm hồn trẻ thơ.

c. Giàu lòng nhân hậu và biết sẻ chia

• Bé Em có thể chọn vui riêng, nhưng em chọn đặt niềm vui của bạn lên trên niềm vui của bản thân.
• Hành động giản dị mà cao đẹp, thể hiện phẩm chất nhân hậu, vị tha.

d. Hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng

• “Chiếc áo đầm hồng” là biểu tượng của niềm vui vật chất.
• Việc bé Em không mặc áo mới là biểu tượng của tình bạn chân thành, tình người ấm áp vượt lên trên vật chất.

3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật bé Em

• Nguyễn Ngọc Tư sử dụng ngôn ngữ kể chuyện mộc mạc, gần gũi, đậm chất Nam Bộ → nhân vật trở nên chân thực, sống động.
• Giọng văn nhẹ nhàng, tinh tế, giàu cảm xúc → chạm đến trái tim người đọc.
• Cốt truyện ngắn gọn, tình huống truyện đơn giản nhưng giàu ý nghĩa.
• Khắc họa tâm lý nhân vật trẻ thơ bằng những chi tiết nhỏ nhưng sâu sắc.

III. Kết bài:

• Khẳng định lại vẻ đẹp của nhân vật bé Em: hồn nhiên, trong sáng, giàu lòng nhân ái.
• Nhân vật gợi cho người đọc niềm tin vào vẻ đẹp của tình bạn, tình người giữa cuộc sống còn nhiều thiếu thốn.
• Qua đó, ta thấy được tài năng và tấm lòng nhân hậu của Nguyễn Ngọc Tư – người viết văn bằng trái tim ấm áp.

BÀI VĂN THAM KHẢO:

• Mở bài:

Nguyễn Ngọc Tư là một một cây bút nhận được nhiều tình cảm yêu mến của độc giả. Với chị, viết là để giãi bày tình yêu sâu nặng với quê hương, giãi bày và thổ lộ về những điều gần gũi, bình dị nhất quanh mình… Giọng văn của chị đậm chất Nam Bộ, nổi bật ở giọng kể thuần hậu mà thấm thía về những cuộc đời éo le, những số phận chìm nổi. Trong đó, trẻ em như là một đối tượng cảm hứng được chị quan tâm hướng đến với tình cảm dịu ngọt, trìu mến. Bé Em trong truyện ngắn “Áo Tết” là một nhân vật trẻ em với nhiều nét tính cách đẹp và đáng quý đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.

• Thân bài:

“Áo Tết” là câu chuyện kể về tình bạn đẹp giữa hai nhân vật là bé Em và bé Bích. Bé Em được sinh ra trong sự đủ đầy và chiều chuộng của một gia đình khá giả. Còn bé Bích lại không được may mắn như vậy, gia đình bé có hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn, vất vả. Bé Em và bé Bích là đôi bạn chơi thân với nhau từ hồi còn nhỏ, lại ngồi cùng bàn học từ lớp một đến hết lớp năm nên lúc nào cũng tíu tít như đôi chim sẻ, đi đâu cũng có nhau.

Chuyện xảy ra khi gần tới tết, bé Em được mẹ mua cho bốn chiếc váy mới rất xinh: “Má tao mua cho đủ mặc từ mùng Một tới mùng Bốn, bữa nào cũng mặc đồ mới hết trơn”. Nó đã hồ hởi biết bao khi nghĩ tới cái áo đầm màu hồng “nổi lắm, hết sẩy luôn” mà má nó mới mua cho. “Tết này con bé sẽ được mặc nó, con bé hãnh diện hình dung ra những lời trầm trồ khen ngợi của mọi người, tụi bạn chắc phải lé mắt ra…”. “Tết này, mình mà mặc cái áo đó đi chơi, đẹp như tiên cho mà coi”. Nó nghĩ và nó muốn chia sẻ với con Bích, bạn nó. Bích thì ngược lại, gia đình bé không có điều kiện, lại có nhiều em nhỏ nữa nên bé Bích thường nhường quần áo mới cho các em, vì vậy bé chỉ có duy nhất một bộ quần áo mới để mặc tết. Từ nhỏ bé Bích đã luôn phải chịu thiệt thòi, “nó chuyên mặc áo con trai của anh Hai nó để lại”, ít khi được mặc một bộ quần áo mới dành cho riêng mình. Bích nói xong vẫn cười nhưng mắt nó xịu xuống, buồn hẳn. Nhà nó nghèo, sao bì được với nhà con bé Em. Bé Em thấy thế nhưng cũng không biết làm cách nào để giúp bạn của mình.

Đến ngày tết đi thăm cô giáo, thay vì mặc chiếc váy mới lộng lẫy mẹ sắm cho thì bé Em mặc bộ đồ gần giống bé Bích, “chỉ khác là con Bích mặc áo trắng bâu sen, con bé Em thì mặc áo thun có in hình con mèo bự”. Trong lòng bé Em không muốn để cho bé Bích phải tủi thân, mặc cảm về hoàn cảnh của mình. Con bé lập luận thật giản đơn về cái quyết định “quan trọng” này như sau: “Đứa mặc áo đẹp, đứa mặc áo xấu coi gì được, vậy sao kêu là bạn thân”. Đơn giản thôi mà tràn ngập ý nghĩa và lòng nhân ái! Một trái tim non nớt nhưng đã biết cảm thông với bạn bè, biết chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với mọi người xung quanh.

Câu chuyện có nội dung ngắn gọn mà chứa đựng bao ý nghĩa. Ở nhân vật bé Em ta nhận thấy được một trái tim nhạy cảm, tinh tế, sâu sắc từ cách ứng xử, lời nói đến các hành động của bé. Bé thấu hiểu và tinh ý thấy được sự chênh lệch hoàn cảnh giữa mình và bé Bích nên đã tìm ra được một hướng xử lí rất đỗi thông minh và vô cùng ấm áp. Tuy chỉ là một cô bé nhỏ nhưng hành động của cô cho thấy sự trưởng thành, chín chắn như một người lớn thực thụ. Hành động ấy tuy nhỏ nhưng chắc chắn sẽ khiến tình bạn của bé Bích và bé Em sẽ thêm bền chặt.

Nguyễn Ngọc Tư đã thể hiện một bút lực tinh tế và giàu cảm xúc khi khắc họa hình tượng bé Em. Tác giả không dùng những lời miêu tả trực tiếp hay tô vẽ cầu kỳ mà để nhân vật tự bộc lộ qua hành động, lời nói và những suy nghĩ hồn nhiên, chân thật. Bé Em hiện lên tự nhiên như chính đời sống của một cô bé vùng quê, với tâm hồn trong sáng, vô tư nhưng cũng đầy tinh tế và nhân hậu. Ngôn ngữ đối thoại giản dị, mang đậm màu sắc Nam Bộ góp phần làm nổi bật nét hồn nhiên, dễ thương của trẻ nhỏ. Nguyễn Ngọc Tư đặc biệt thành công khi miêu tả tâm lý nhân vật qua những chuyển biến rất nhẹ nhàng mà sâu sắc: từ niềm vui háo hức khoe áo mới đến sự bối rối, áy náy, rồi cuối cùng là hành động đầy yêu thương khi chọn mặc bộ đồ giản dị để bạn không tủi thân. Đó là một quá trình phát triển tâm lý tinh tế, cho thấy tác giả am hiểu và trân trọng thế giới nội tâm của trẻ em. Bên cạnh đó, cách đặt nhân vật trong mối quan hệ với bé Bích cũng giúp tôn lên vẻ đẹp tâm hồn của bé Em, khiến nhân vật không chỉ sống động mà còn trở thành biểu tượng của tình bạn trong sáng, của lòng nhân ái chân thành. Đặc biệt, Nguyễn Ngọc Tư đã thể hiện rõ phong cách trữ tình – hiện thực đặc trưng của mình: viết về đời thường nhưng thấm đẫm chất thơ, phản ánh hiện thực mà vẫn ấm áp tình người. Chính lối viết dung dị mà sâu sắc ấy đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật bé Em, khiến câu chuyện nhỏ trở nên đầy ý nghĩa và lay động lòng người.

• Kết bài:

Đọc xong truyện ngắn “Áo Tết”, cái đọng lại trong chúng ta là hình ảnh của một bé Em luôn tươi vui, trong trẻo, biết chú ý quan sát và sâu sắc trong mối quan hệ với bé Bích – bạn thân của mình. Nguyễn Ngọc Tư đã khắc họa nhân vật bé Em qua nhiều phương diện, từ ngoại hình, hành động đến ngôn ngữ, nội tâm, đồng thời, đặt nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác để làm nổi bật một các đặc điểm tính cách của bé Em. Hình tượng nhân vật bé Em còn gợi lên ở người đọc nhiều suy tư, ngẫm ngợi về cách ứng xử trong quan hệ bạn bè và ý thức xây dựng tình bạn trong sáng, cao đẹp.