“Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”. Sống có lí tưởng mang lại ý nghĩa to lớn và sâu sắc đối với mỗi con người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ hôm nay.
I. Mở bài:
Sống phải có mục đích, có lí tưởng để định hướng và tạo động lực vươn lên trong cuộc đời. Bàn về vai trò đó, nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi từng nói: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”. Câu nói đã khẳng định ý nghĩa to lớn của lí tưởng trong việc dẫn dắt con người sống đúng hướng, có trách nhiệm và cống hiến. Một cuộc sống thiếu lí tưởng dễ trở nên mờ mịt, mất phương hướng và vô nghĩa.
II. Thân bài:
1. Giải thích câu nói
Trước hết, ta cần hiểu rõ nội dung và tầng ý nghĩa sâu sắc trong câu nói trên:
– Lí tưởng là gì? Lí tưởng là những mục tiêu sống cao đẹp, phù hợp với giá trị đạo đức, đạo lí xã hội và lợi ích cộng đồng. Đó không phải là mong muốn nhỏ nhoi, mà là khát vọng lớn lao, định hướng toàn bộ cuộc đời một con người.
– “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường”: Hình ảnh “ngọn đèn” gợi liên tưởng đến ánh sáng soi rọi giữa bóng tối. Cũng như vậy, lí tưởng là mục tiêu sống lớn lao mà con người theo đuổi, là kim chỉ nam định hướng hành động, suy nghĩ và cảm xúc.
– “Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định”: Người không có lí tưởng sống sẽ hoang mang, mơ hồ trong quyết định và hành động, dễ bị lung lay bởi hoàn cảnh, không có động lực bền vững.
– “Không có phương hướng thì không có cuộc sống”: Một cuộc sống không định hướng giống như con thuyền không lái giữa đại dương, trôi dạt và vô nghĩa. Sự tồn tại thiếu mục tiêu sẽ dẫn đến sự mệt mỏi, mất phương hướng và khủng hoảng nội tâm.
– Tóm lại, lí tưởng giống như “ngọn đèn chỉ đường” bởi nó soi sáng con đường sống; định hướng và tạo động lực; giúp con người sống có mục tiêu, ý nghĩa và giá trị hơn. Không có lí tưởng, con người dễ bị cuốn vào những thứ tạm bợ, sống lay lắt, không mục đích, mất phương hướng như người đi trong đêm tối không đèn. Câu nói khẳng định vai trò thiết yếu của lí tưởng trong việc định hình con đường sống có giá trị, có ý nghĩa của mỗi con người.
2. Vì sao nói: Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường?
– Ngọn đèn là nguồn năng lượng soi sáng giúp con người có thể bước đi trong bóng tối.
– Giống như ngọn đèn soi sáng con đường mờ mịt, lí tưởng sống giúp con người không bị lạc lối, dao động hay mơ hồ trong hành trình sống.
– Đường đời không bằng phẳng, nhiều gian nan và cám dỗ. Người có lí tưởng rõ ràng sẽ không dễ dàng bỏ cuộc hay đánh mất mình. Như người đi trong đêm có ánh đèn, ta có thể bước tiếp, dù chậm nhưng chắc chắn, không dừng lại trước những khúc quanh hay bóng tối tạm thời.
* Dẫn chứng:
- Chủ tịch Hồ Chí Minh: Nhờ có lí tưởng độc lập – tự do cho dân tộc mà Người đã có phương hướng rõ ràng, kiên định vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách để lãnh đạo cách mạng thành công.
3. Vì sao: Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống
Câu nói: “Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống” mang ý nghĩa sâu sắc, khẳng định vai trò sống còn của lí tưởng đối với đời sống con người.
– Phương hướng là kim chỉ nam của hành động: Lí tưởng soi rọi vào cuộc đời con người giống như ngọn đèn soi vào bóng tối, giúp con người xác định đúng đắn con đường cần đi. Khi đã có lí tưởng, con người sẽ xác lập phương hướng sống – tức là lựa chọn con đường phù hợp, xây dựng kế hoạch và hành động cụ thể để từng bước tiến gần đến lí tưởng đó. Nếu không có phương hướng, con người sẽ sống buông thả, vô định, dễ mắc sai lầm, dễ bỏ cuộc hoặc sống theo kiểu “tới đâu hay tới đó” – nghĩa là sống mà không thật sự sống. Lí tưởng chính là kim chỉ nam giúp con người xác định được mục tiêu và con đường đúng đắn để phấn đấu. Người có lí tưởng sẽ không sống buông thả, mông lung mà luôn biết mình cần làm gì, sống vì điều gì.
– Lí tưởng khơi dậy động lực và nghị lực giúp con người vượt qua khó khăn: Trong hành trình sống, sẽ có lúc con người gặp thất bại, đau khổ, thử thách. Nếu có lí tưởng, ta sẽ có niềm tin và nghị lực để vượt qua, không dễ dàng từ bỏ. Lí tưởng tiếp sức mạnh tinh thần để con người tiến về phía trước. Khi lí tưởng đủ lớn, con người sẵn sàng hi sinh, dấn thân vì điều tốt đẹp.
– Lí tưởng giúp cuộc sống trở nên có ý nghĩa: Sống có lí tưởng không chỉ là sống cho riêng mình, mà còn sống vì cộng đồng, vì những giá trị cao cả. Chính lí tưởng khiến cuộc đời mỗi người trở nên đáng sống, có giá trị, có tầm vóc.Sống không lí tưởng dễ rơi vào trạng thái buông xuôi, vô định. Lí tưởng khiến cuộc sống trở nên có mục tiêu, có giá trị. Con người sẽ sống đẹp hơn, trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình và xã hội.
– Lí tưởng nuôi dưỡng phẩm chất cao đẹp: Lí tưởng sống không chỉ là mục tiêu hay khát vọng lớn lao mà một người theo đuổi, mà còn thể hiện hệ giá trị đạo đức, tinh thần trách nhiệm và thái độ sống của cá nhân đối với cộng đồng và xã hội. Khi con người sống có lí tưởng, họ đồng thời nuôi dưỡng trong mình những phẩm chất đáng quý như: lòng vị tha, ý thức cống hiến, sự hi sinh, tinh thần trách nhiệm và khát vọng sống có ích. Lí tưởng góp phần tạo nên một con người trưởng thành, chín chắn và tích cực đóng góp cho xã hội.
– Lí tưởng là động lực phát triển xã hội: Không có lí tưởng, sẽ không có những con người dám nghĩ, dám làm, dám hi sinh. Lịch sử dân tộc và nhân loại phát triển cũng nhờ những người sống và hành động theo lí tưởng cao đẹp.
* Dẫn chứng:
- Tuổi trẻ ngày nay: Nhiều bạn trẻ theo đuổi lí tưởng sáng tạo, khởi nghiệp, cống hiến cho cộng đồng… đã và đang làm nên những thay đổi tích cực cho xã hội. Tuổi trẻ không có lí tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời. Khi sống không lí tưởng, dễ rơi vào khủng hoảng, lối sống thực dụng, sa ngã, hoặc rơi vào các vấn đề tâm lí như trầm cảm, mất phương hướng sống.
* Nhận xét: Câu nói nêu bật mối quan hệ chặt chẽ giữa lí tưởng – phương hướng – cuộc sống, từ đó nhấn mạnh: Lí tưởng không chỉ là ánh sáng tinh thần mà còn là điều kiện tiên quyết để con người sống đúng, sống mạnh mẽ và sống ý nghĩa. Đó cũng là một lời cảnh tỉnh: Nếu không có lí tưởng, con người sẽ mất phương hướng. Mà khi không còn định hướng, cuộc sống chỉ còn là sự tồn tại trống rỗng. Muốn sống đúng nghĩa, sống đẹp, sống có giá trị – mỗi người cần có một lí tưởng đúng đắn để soi đường, dẫn lối.
→ Tóm lại: Có thể nói lí tưởng chính là “ngọn đèn chỉ đường” – không chỉ soi sáng mà còn truyền sức mạnh, định hướng cho con người sống đúng đắn, sống có ích và sống có giá trị. Lí tưởng là cội nguồn của sự sống tích cực và có trách nhiệm. Sống không lí tưởng giống như con tàu không hướng đi, con người dễ lạc lối, mất phương hướng và đánh mất chính mình – dễ bị cuốn trôi giữa biển đời. Vì vậy, mỗi người – đặc biệt là thế hệ trẻ – cần xác lập cho mình một lí tưởng đúng đắn để sống đẹp, sống có ích và sống xứng đáng với cuộc đời.
4. Tác hại của việc sống không lí tưởng
– Ngược lại, người sống không có lí tưởng thường rơi vào trạng thái mất phương hướng trong cuộc sống. Họ dễ hoang mang trước các quyết định lớn, không biết nên đi đâu, làm gì, sống vì điều gì. Thiếu đi lí tưởng dẫn đường, họ sống mơ hồ, dễ bị cuốn theo đám đông, thiếu bản lĩnh cá nhân để giữ vững lập trường. Không có mục tiêu cao cả để phấn đấu, họ cũng thiếu động lực nội tại, dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn, thử thách. Cuộc sống của họ vì thế trở nên nhạt nhòa, bị chi phối bởi những thú vui nhất thời, lối sống hưởng thụ, những thói quen tiêu cực và vô nghĩa. Tuổi trẻ bị lãng phí, thời gian trôi qua trong sự mòn mỏi, và cuối cùng, họ không tạo được giá trị gì cho xã hội, thậm chí còn dễ rơi vào khủng hoảng niềm tin, đánh mất giá trị bản thân. Chính vì vậy, người ta mới nói rằng: “Không có lí tưởng thì không có cuộc sống”.
5. Làm thế nào để sống có lí tưởng?
Sống có lí tưởng không có nghĩa là phải làm điều gì quá lớn lao ngay lập tức. Điều quan trọng là phải xác định được điều mình muốn cống hiến, sống vì điều gì có ích cho bản thân và cộng đồng.
Để có lí tưởng sống, người trẻ cần:
- Tự nhận thức bản thân: Hiểu mình giỏi gì, đam mê gì, quan tâm đến điều gì.
- Tiếp xúc với môi trường sống tích cực: Sách vở, người thầy, bạn bè, hoạt động xã hội… đều là nguồn nuôi dưỡng lí tưởng.
- Dám mơ ước và hành động: Không sợ thất bại, dám đặt ra mục tiêu lớn và bắt tay vào thực hiện từ việc nhỏ nhất.
- Kiên trì, không bỏ cuộc giữa đường: Lí tưởng cần thời gian và sự bền bỉ để theo đuổi đến cùng.
III. Kết bài:
– Khẳng định: Tóm lại, câu nói “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống” đã nêu bật vai trò đặc biệt quan trọng của lí tưởng đối với cuộc đời mỗi con người. Lí tưởng không chỉ định hướng hành động, hun đúc nghị lực mà còn khơi dậy trong ta khát vọng sống đẹp, sống có ích.
– Liên hệ: Trong một thế giới đầy biến động, con người chỉ có thể tồn tại một cách có ý nghĩa khi có lí tưởng soi đường, dẫn lối. Đặc biệt với người trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước – việc sống có lí tưởng không chỉ là sự trưởng thành cá nhân mà còn là trách nhiệm xã hội. Sống có lí tưởng không phải là mơ mộng xa vời mà chính là biết chọn cho mình con đường đúng, bền bỉ theo đuổi, dấn thân, và không ngừng vươn tới những điều tốt đẹp hơn cho bản thân, cho cộng đồng và cho tương lai đất nước. Chúng ta hãy sống, học tập, và cống hiến bằng cả trái tim và khối óc – để mỗi ngày trôi qua đều đáng giá, mỗi việc làm đều góp phần thắp sáng lí tưởng của chính mình và cộng đồng.
