Đọc văn bản sau:

ÂN TÌNH CÁNH VÕNG MẸ RU

Cánh võng ấy, lời ru ấy theo ta suốt cuộc đời, lặn vào trong tâm thức để, trên đường đời, có lúc chênh chao, có lúc hẫng hụt, có lúc vô phương hướng, nhịp võng ru ngày ấy lại cân bằng ta, định vị ta và hướng tâm ta về với cội nguồn, mạch nguồn. Đó là điểm tựa vững chãi ngàn đời, là bầu sữa nuôi lớn tâm hồn, nhân cách ta về lẽ sống làm người.

Nhà thơ Nguyễn Duy từng viết rất hay:

“Mẹ ru cái lẽ ở đời
Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn
Bà ru mẹ… mẹ ru con
Liệu mai sau các con còn nhớ chăng?”

Mẹ ơi! Mai sau, chúng con vẫn luôn nhớ những trưa hè ở đồng quê thôn dã. Ngoài vườn, lũy tre xanh kẽo kẹt võng; trong nhà, dưới mái hiên, cánh võng tre đan bằng liếp tre, với những thanh giằng cũng bằng tre, đưa võng kẽo kẹt đều đều. Tiếng kẽo kẹt êm ả ấy như một khúc biến tấu, khúc nhạc đồng quê đưa con vào giấc ngủ.

Trong giấc ngủ bềnh bồng, mơ màng bay bổng ấy, có cả tiếng sáo diều vi vu; tiếng sáo hay tiếng gió, tiếng gió hay tiếng đồng, tiếng đồng hay tiếng người, từ hồn cốt quê kiểng mà thăng hoa, dào dạt lan tỏa, chan chứa ân tình. Đó như một “căn cước văn hóa”, ghi dấu, ghi nhận một cách nhuần nhị, tự nhiên và an nhiên, cứ thế mà chắt chiu, gạn lọc thành ca dao, thành dân ca, thành điệu thức, thành điệu hò xứ sở.

[…]

(Nguyễn Ngọc Phú, Ân tình cánh võng mẹ ru, Tạp chí sông Hương, 21/11/2022)

Câu 1. Xác định chủ đề chính của văn bản. Căn cứ vào những yếu tố nào giúp em nhận ra chủ đề của văn bản?

Câu 2. Từ đoạn trích, hãy chỉ ra 2 đặc điểm để khẳng định văn bản “Ân tình cánh võng mẹ ru” thuộc thể loại tùy bút.

Câu 3. Nêu công dụng của dấu chấm lửng trong câu sau:

“Bà ru mẹ… mẹ ru con
Liệu mai sau các con còn nhớ chăng?””

Câu 4. Chỉ ra và giải thích ý nghĩa một từ Hán Việt trong câu:

“Đó là điểm tựa vững chãi ngàn đời, là bầu sữa nuôi lớn tâm hồn, nhân cách ta về lẽ sống làm người.”

Câu 5. Ở đoạn văn đầu văn bản, cánh võng và lời ru của mẹ có vai trò như thế nào đối với tâm hồn và nhân cách của con người?

Câu 6. Xác định những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong đoạn:

“Trong giấc ngủ bềnh bồng, mơ màng bay bổng ấy, có cả tiếng sáo diều vi vu; tiếng sáo hay tiếng gió, tiếng gió hay tiếng đồng, tiếng đồng hay tiếng người, từ hồn cốt quê kiểng mà thăng hoa, dào dạt lan tỏa, chan chứa ân tình”

Câu 7. Từ nội dung văn bản, em có suy nghĩ gì về vai trò của tình mẹ đối với sự trưởng thành của mỗi con người.