Đọc văn vản:
MIẾNG NGON HÀ NỘI (trích)
– Kỳ lạ đến thế là cùng, Hà Nội ạ!
Hà Nội… ngon… quá xá! Hà Nội ngon không mãi chỉ ngon về những miếng ngon đặc biệt, nhưng ngon từ cách ăn uống ngon đi, ngon từ cách rao hàng quà ngon xuống, ngon từ cách trình bày ngon tới, ngon từ cách thái miếng thịt, chia miếng bánh ngon lui.
[…] Miếng ngon của Hà Nội có phải đâu là mấy thứ đó mà thôi, Hà Nội ngon là ngon từ cái dưa, quả cà, trách mắm; Hà Nội ngon là ngon từ bát canh hoa lý nấu suông, mấy cái trứng cáy chưng lên ăn với gạo mễ trì hay đĩa rau muống xào có gia thêm một chút mắm tôm, Hà Nội ngon là ngon từ miếng cá thu kho với nước mía ăn với gạo tám thơm vào đầu đông, mấy bìa đậu sống ở Phú Thụy chấm với mắm tôm chanh ớt vào một ngày oi bức hay một chén sấu dầm nhắm nhót một ngày đìu hiu vào cuối thu.
Thực vậy, ăn một bữa cháo ám mà thiếu thìa là, cải cúc thì còn ra trò gì? Thưởng thức một bữa mắm tôm chua, mà về gia vị không tìm được mấy cánh lá bạc hà hay một chút rau thơm, nhất định không thể nào toàn bích. Cũng vậy, người nội trợ muốn làm ăn khéo tay đến mấy đi nữa, mà canh dưa nấu lạc thiếu rau diếp và mùi tô điểm, hay ăn cuốn mà không có giấm cái, thang mà không có mắm tôm, thì cũng không thể làm cho ta mãn nguyện. Ôi là miếng ngon Hà Nội! Cái ngon thiên hình vạn trạng làm cho người ta cảm thấy say sưa cuộc sống còn; cái ngon làm cho người ta thương mến nước non, thương mến từ cái cây, ngọn cỏ thương đi, thương mến từ con cá, miếng thịt của đồng bào mà thương lại; cái ngon làm cho người ta tự bắt buộc phải quý hóa từ mấy lá thìa là, cải cúc, từ một xóc cua đồng, từ mấy ngọn húng láng của những người nơi thôn ổ đã chăm chút trồng nên.
Cái ngon của Hà Nội thật là phiền toái mà kiểu cách. Người vợ thương chồng muốn làm nên một miếng ăn ngon, thực quả đã công phu; nhưng công phu, vất vả đến chừng nào đi nữa mà thấy chồng sung sướng thì cũng đã thấy được đền bù đầy đủ lắm rồi… Huống chi, nhiều lúc, miếng ăn ngon lại còn trói buộc tinh thần người ta lại với nhau, tưởng như không có cách gì khả dĩ chia lìa được…
[…]
(Vũ Bằng, Miếng ngon Hà Nội, NXB Hội Nhà Văn, 2021, tr. 141-144)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Dựa vào đoạn trích, em hãy chỉ ra hai đặc điểm giúp nhận biết văn bản MIẾNG NGON HÀ NỘI thuộc thể loại tùy bút.
Câu 2. Hãy xác định chủ đề chính của đoạn trích. Em dựa vào những chi tiết nào để nhận biết chủ đề ấy?”…
Câu 3. Xác định và nêu chức năng của một phó từ có trong câu sau:
“Hà Nội ngon không mãi chỉ ngon về những miếng ngon đặc biệt, nhưng ngon từ cách ăn uống ngon đi, ngon từ cách rao hàng quà ngon xuống…”.
Câu 4. Nêu công dụng của dấu chấm lửng: “Hà Nội… ngon… quá xá!”
Câu 5. Chỉ ra và nêu nghĩa của một từ Hán Việt có trong câu: “Cái ngon của Hà Nội thật là phiền toái mà kiểu cách.
Câu 6. Nêu tên những món ăn được nói đến trong đoạn sau: “… Hà Nội ngon là ngon từ bát canh hoa lý nấu suông, mấy cái trứng cáy chưng lên ăn với gạo mễ trì hay đĩa rau muống xào có gia thêm một chút mắm tôm, Hà Nội ngon là ngon từ miếng cá thu kho với nước mía ăn với gạo tám thơm vào đầu đông, mấy bìa đậu sống ở Phú Thụy chấm với mắm tôm chanh ớt vào một ngày oi bức hay một chén sấu dầm nhắm nhót một ngày đìu hiu vào cuối thu…”
Câu 7. Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong đoạn văn sau:
“Ôi là miếng ngon Hà Nội! Cái ngon thiên hình vạn trạng làm cho người ta cảm thấy say sưa cuộc sống còn; cái ngon làm cho người ta thương mến nước non, thương mến từ cái cây, ngọn cỏ thương đi, thương mến từ con cá, miếng thịt của đồng bào mà thương lại; cái ngon làm cho người ta tự bắt buộc phải quý hóa từ mấy lá thìa là, cải cúc, từ một xóc cua đồng, từ mấy ngọn húng láng của những người nơi thôn ổ đã chăm chút trồng nên”
Câu 8. Qua việc ngợi ca những món ngon, tác giả thể hiện tình cảm gì đối với Hà Nội?
Câu 9. Từ những cảm nhận tinh tế của tác giả về “miếng ngon Hà Nội”, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về một món ăn của quê hương em mà em yêu thích nhất. Vì sao món ăn đó lại gắn bó và có ý nghĩa đối với em?
| * GỢI Ý TRẢ LỜI: Câu 1. Hai đặc điểm giúp nhận biết văn bản Miếng ngon Hà Nội thuộc thể loại tùy bút: – Văn bản ghi chép, miêu tả những món ăn Hà Nội dựa trên quan sát thực tế của tác giả, hình ảnh sinh động. – Cảm xúc, suy nghĩ cá nhân của tác giả bộc lộ rõ rệt, giọng văn giàu chất trữ tình, cái “tôi” tác giả hiện diện trực tiếp qua những lời cảm thán, bình luận. Câu 2. – Chủ đề của đoạn trích là ngợi ca vẻ đẹp tinh tế, độc đáo của ẩm thực Hà Nội, qua đó thể hiện tình yêu, sự trân trọng sâu sắc của tác giả đối với Hà Nội. – Dấu hiệu nhận biết:
Câu 3.
Phó từ khác:
Câu 4. Dấu chấm lửng trong câu “Hà Nội… ngon… quá xá!” có tác dụng: Thể hiện chỗ lời nói ngập ngừng, ngắt quãng. Câu 5. Xác định và nêu nghĩa từ Hán Việt – “Hà Nội” → tên thủ đô (có nghĩa là vùng đất nằm ở bên trong (giữa) các con sông) – “Phiền toái” → Rắc rối, cầu kỳ, đòi hỏi nhiều công phu, tỉ mỉ, không đơn giản. – “Kiểu cách” → trau chuốt, cầu kì. Câu 6. Những món ăn được nói đến trong đoạn trích:
Câu 7. Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả:
→ Thể hiện sự say mê, tình yêu thương tha thiết, sự trân trọng, tự hào, biết ơn sâu sắc và gắn bó sâu nặng của tác giả đối với Hà Nội. Câu 8. Qua việc ngợi ca những món ngon, tác giả thể hiện tình yêu tha thiết, sự trân trọng và niềm tự hào sâu sắc đối với Hà Nội, không chỉ ở ẩm thực mà còn ở con người, thiên nhiên và văn hóa của mảnh đất này. Câu 9. CẢM NGHĨ VỀ MÓN BÚN BÒ HUẾ Trong rất nhiều món ăn của quê hương, bún bò Huế là món ăn để lại trong em những ấn tượng khó phai. Hương thơm của tô bún bò Huế nóng hỏi lan tỏa nồng nàn, mùi sả nồng nàn quyện với vị quế nồng cay, khiến ai đi ngang qua cũng khó lòng cưỡng nổi. Khi thưởng thức, nước lèo đậm đà đến say mê, vừa ngọt thanh từ xương hầm, vừa cay nồng tê tê đầu lưỡi, nóng ấm cả người. Hương vị hòa quyện tinh tế, ăn một miếng lại muốn ăn thêm. Dù đã ăn xong, dư vị thơm ngon vẫn còn vương vấn, khiến em thèm thuồng mãi không thôi. Chính cái hương vị đặc biệt ấy đã làm nên sức hấp dẫn khó quên của bún bò Huế trong lòng em. CẢM NGHĨ MÓN BÁNH XEO Bánh xèo là món ăn khiến em nhớ mãi mỗi khi nhắc đến hương vị thân quen của làng quê. Chiếc bánh vàng ươm, nóng hổi, giòn rụm, được gấp đôi gọn gàng, bên trong là nhân tôm, thịt, giá đỗ trắng ngần, nhìn thôi đã thấy hấp dẫn. Khi thưởng thức, bánh xèo mang đến cảm giác giòn tan ngay đầu lưỡi, tiếp đến là vị béo bùi của bột, vị ngọt tự nhiên của tôm thịt hòa quyện thật hài hòa. Ăn bánh xèo cuốn với rau sống xanh mướt, chấm vào bát nước mắm chua ngọt đậm đà lại càng thêm tròn vị. Vị ngon ấy lan tỏa, khiến người ăn vừa xuýt xoa vừa thích thú, ăn xong mà vẫn còn thèm thuồng. Hương vị dân dã nhưng đậm đà của bánh xèo đã trở thành ký ức khó quên trong lòng em. |
