Đọc hiểu

LUYỆN ĐỀ THI VÀO 10 (Có đáp án)
🔰ĐỀ THAM KHẢO SỐ 12
————-
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Có những ngày muốn post cái gì đó tươi tươi cũng thấy cần nhìn trước nhìn sau. Vì xung quanh đang có những chuyện buồn, chuyện tổn thất, chuyện đau lòng. Không được cười nói khi người khác có chuyện buồn, kiểu như nhà mình cũng cần đi khẽ nói nhẹ, ngả nón chào khi hàng xóm có người qua đời, đó cũng là một trong những biểu hiện tối thiểu của sự tử tế.
Thật ra, làm người tử tể khó lắm không? Nói dễ, không dễ nhưng khó, cũng không hề là khó.
Không cần phải cổ gắng làm những điều vượt quá khả năng của bản thân, nếu đó là điều trước giờ ở nhà cha mẹ bạn chưa từng dạy qua cho bạn. Từ từ, trải qua đời sống, bạn sẽ tự rút kinh nghiệm, và mình nhận ra rằng, hình như càng có tuổi hơn, người ta dường như càng biết sống tử tế hơn thì phải. Cái đó gọi là “đời dạy”. Tuy nhiên, có những cái nhỏ nhỏ này không cần đợi đến lúc “đời dạy” mình cũng có thể làm được ngay. Ở trên xe biết nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang bầu…, đi ngang đám ma biết im giọng không cười, nhìn thấy chị hàng xóm xách đồ nặng biết chạy tới xách phụ…, hay chủ động đỡ xe của một người không quen vừa té. Và những điều này cũng quan trọng không kém, khi bạn chuẩn bị comment ném đá ai đó, cân nhẳc coi comment của bạn có làm hại gì cuộc sống người ta không, để thôi, bớt làm anh hùng bàn phím chỉ để cho vui. Hay những ai giữ trong lòng ‎ý niệm hại người, ngưng lại.
Bởi vì, làm người tử tế, nó đẹp lắm. Mỗi người tánh tình tốt xấu có đủ, âu cũng là cái tính tự nhiên, nhưng ý thức làm người tử tế nó sẽ khiến cho con người mình đẹp hơn nhiều, dẫu trời chỉ cho ta cao không tới một mét rưỡi hay chẳng có được cặp mắt hai mí to tròn, sóng mũi cao vút kiểu mấy cô mấy cậu ngôi sao Hàn Quốc. Mà chỉ cần mình thấy mình đẹp, tự nhiên mình thấy đời mình vui lên nhiều. Thì thêm được một chuyện tốt là bớt đi được một thói quen xấu mà.
(An nhiên mà sống, Lê Đỗ Quỳnh Hương, NXB Trẻ, tr. 189-191)
Câu 1. Xác định luận đề của đoạn trích trên?
Câu 2. Tác giả đã chỉ ra những biểu hiện nào của sự tử tế mà mỗi người có thể làm được ngay?
Câu 3. Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ có trong câu văn sau:
“Tuy nhiên, có những cái nhỏ nhỏ này không cần đợi đến lúc “đời dạy” mình cũng có thể làm được ngay. Ở trên xe biết nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang bầu…, đi ngang đám ma biết im giọng không cười, nhìn thấy chị hàng xóm xách đồ nặng biết chạy tới xách phụ…, hay chủ động đỡ xe của một người không quen vừa té.”
Câu 4. Bạn có đồng ý với nhận định của tác giả: “ý thức làm người tử tế nó sẽ khiến cho con người mình đẹp hơn nhiều” không? Vì sao?
Câu 5. Em rút ra bài học gì sau khi đọc từ đoạn trích trên?
II. VIẾT (6.0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung ở phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những việc làm tử tế trong cuộc sống.
Câu 2. (4,0 điểm) Phân tích truyện ngắn “Bát phở” của nhà văn Phong Điệp.
BÁT PHỞ
(Lược trích một phần: Nhân vật “tôi” đi ăn phở tại một quán phở khá ngon, có tiếng ở Hà Nội. Tôi tình cờ được chứng kiến câu chuyện của hai người cha đang đưa hai cậu con trai từ quê lên Hà Nội thi Đại học. Hai người bố sau khi đã trao đổi với nhau mất vài phút, họ củng bước vào quán phở chỗ tôi đang ngồi).
Cả bốn người họ nhìn sang tôi, nhìn sang những bàn khác, rồi tần ngần nhìn tới nhìn lui cái biển ghi trên cửa quán.
– Phở bò nhé? Tái hay chín?
– Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé?
Hai cậu con nhè nhẹ gật đầu:
– Vâng, gì cũng được.
– Thế thì cho hai phở bò chín. Hai trứng.
Thằng nhỏ chạy bàn vo cái khăn trong tay, tần ngần nhìn bốn người, ý chừng như muốn
hỏi:
“Sao bốn người mà chỉ có hai bát?” Nó chạy ra chỗ ông chủ quán, chỏng lỏn: “Hai bò!”
… Trong tích tắc, hai bát phở sóng sánh được bê ra, đặt trịnh trọng trên bàn. “Chúng mày ăn đi”- Một trong hai người cha lên tiếng. Đoạn hai ông kéo xích cái ghế ra ngoài một chút, thì thầm nói chuyện với nhau. Đại loại ba cái chuyện mùa màng, bò đẻ, vải thiều sụt giá… Rồi tới nữa là chuyện phòng trọ trên này sao đắt chỉ mà đắt. Sáng mốt ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tẩm bánh mì, lên xe ăn tạm. Về đến quê rồi, chủng nó thích ăn gì, tha hồ ăn. Chứ trên này, chậc…chậc…
Cuộc sống nơi đây hẳn là khác rất xa với nơi họ vẫn sống hàng ngày, nơi mà họ đang thon thót về đợt vải năm nay, con bò sắp đẻ lại lăn đùng ra ốm. Họ chỉ vừa lên đây vài ba bữa mà đã thấy lâu quá trời quả đất. Bộ quần áo chỉn chu nhất trong tủ quần áo của hai ông bổ nông dân ấy, đều đã mang cả ra đây để mặc rồi. Những bộ quần áo không còn rõ mẫu sắc ban đầu của vải nữa. Nhưng dưới quê, chỉ có lễ trọng họ mới mặc mà thôi.
Trong khi ấy, hai cậu con vẫn cặm cụi ngồi với bát phở của mình. Chúng không nói gì. Không cả dám khen một câu đại loại: “phở ở đây ngon quả”. Hàng phở này ngon thật. Tôi vốn rành ăn phở, những quán thế này không thật nhiều. Nhưng vì sao chúng không hồ hởi mà thổi ra một câu như thế?
Và tôi, không kìm nén được mình, cử hưởng sang phía bổn con người ấy. Bốn con người ngồi lặng một góc giữa cái quán ồn ã. Người cha sẽ đợi những đứa con của mình ăn đến tận thìa nước cuối cùng, rồi lẳng lặng moi cái ví bằng vải bông chần mầu lam, cất trong ngực áo ra. Ông sẽ phải đểm một lúc cho những tờ hai nghìn, năm nghìn, mười nghìn để sao cho đủ ba mươi nghìn đồng, trả cho hai bát phở…
Hai cậu con trai lặng lẽ bên những người cha. Chúng nhìn những đồng tiền đi ra khỏi ví của cha. Trên gương mặt chúng hiển hiện rõ ràng nỗi âu lo, mỏi mệt. Những kì thi, những nẻo đường ngổn ngang phía trước… Hôm nay, chúng nợ cha ba mươi nghìn đồng. Cuộc đời này, chúng nợ những người cha hơn thế nhiều…
(Theo Phong Điệp, Văn học và Tuổi trẻ số tháng 5 (430-431) năm 2019,
NXB Giáo dục Việt Nam, trang 61-63)
*Chú thích:
Nhà văn Phong Điệp tên thật là Phạm Thị Phong Điệp, sinh năm 1976 tại Nam Định. Truyện của Phong Điệp thường ít cảm xúc lai láng nghệ sĩ, mà tràn trề những câu văn miêu tả của người quan sát khách quan, nhẹ nhõm, dửng dưng nhưng lôi cuốn người đọc đến tận câu kết cuối cùng.
——————-
GỢI Ý
1 – Luận đề : Làm người tử tế, nó đẹp lắm.
2 – Tác giả đã chỉ ra những biểu hiện của sự tử tế mà mỗi người có thể làm được ngay: .Ở trên xe biết nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang bầu…, đi ngang đám ma biết im giọng không cười, nhìn thấy chị hàng xóm xách đồ nặng biết chạy tới xách phụ…, hay chủ động đỡ xe của một người không quen vừa té. , khi bạn chuẩn bị comment ném đá ai đó, cân nhẳc coi comment của bạn có làm hại gì cuộc sống người ta không, để thôi, bớt làm anh hùng bàn phím chỉ để cho vui. Hay những ai giữ trong lòng ‎ý niệm hại người, ngưng lại.
3 – BPTT Liệt kê: Ở trên xe biết nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang bầu…, đi ngang đám ma biết im giọng không cười, nhìn thấy chị hàng xóm xách đồ nặng biết chạy tới xách phụ…, hay chủ động đỡ xe của một người không quen vừa té.
– Tác dụng:
+ Tặng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt, làm câu văn dễ hiểu, thuyết phục.
+ Diễn tả cụ thể, sinh động những việc làm tử tế để giúp đỡ người khác trong cuộc sống hàng ngày.
+ Tác giả trân trọng những việc làm bé nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn. Mong muốn mọi người thường xuyên làm những việc tốt.
4 – HS có thể lựa chọn đồng ý hoặc không đồng ý
* Đồng ý
– Vì: Bản thân khi có ý thức làm người tử tế ta sẽ luôn có hành động đúng đắn, tốt tốt đẹp. Tâm hồn ta sẽ rộng mở, có nhiều năng lượng tích cực. Bản thân thấy thanh thản, có ích cho cuộc đời. Khi làm người tử tế khiến cuộc sống thanh thản, hạnh phúc, XH tốt đẹp
* HS có thể không đồng ý (lí giải được)
5 – HS rút ra được bài học sâu sắc phù hợp từ nội dung đoạn trích.
– Có thể là bài học: Cần biết trân trọng những việc tử tế , biết cảm thông, chia sẻ, biết giúp đỡ người khác, thực hành làm những việc có ích trong cuộc sống ….
II. VIẾT
1. Ý nghĩa của những việc làm tử tế trong cuộc sống.
a. Đảm bảo cấu trúc, dung lượng của một đoạn văn nghị luận theo yêu cầu.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của những việc làm tử tế trong cuộc sống.
c. Triển khai vấn đề: Vận dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai vấn đề, rút ra bài học nhận thức và hành động. Thí sinh có thể viết theo nhiều cách nhưng cần tập trung làm nổi bật ý nghĩa của những lời cảm ơn. Có thể theo hướng:
– Giải thích: Việc tử tế là những việc tốt, có ích lương thiện, luôn hướng đến mọi người, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn, sẵn sàng sẻ chia với người khác.
– Biểu hiện của người tử tế: Sống và làm việc có kỉ luật, biết lễ phép, yêu thương chan hòa, hướng đến và làm theo những điều tích cực. Lan tỏa được những hành động, thông điệp tích cực ra cộng đồng.
– Bàn luận về ý nghĩa của việc sống tử tế:
+ Đối với bản thân: Khi làm việc tử tế bản thân sẽ cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc, thanh thản, hoàn thiện bản thân, phát triển bản thân.
+ Khi giúp đỡ người khác, ta sẽ nhận lại sự kính trọng, niềm tin yêu của người khác và cả sự sẵn sàng giúp đỡ lại mình lúc mình gặp khó khăn.
+ Khi người giúp đỡ người, xã hội sẽ ấm áp, có tình người. Từ đó sẽ phát triển tốt đẹp, vững mạnh hơn.
+ Một người làm cha, làm mẹ khi có lối sống tử tế sẽ làm gương cho con cái của mình, cho thế hệ măng non sau này làm theo, từ đó làm nền tảng để xây dựng một xã hội tử tế.
(Dẫn chứng về nhân vật, sự việc yêu thương, chia sẻ)
– Mở rộng: Trong xã hội vẫn có không ít người có tính ích kỉ, nhỏ nhen, chỉ biết đến bản thân mình mà không cần suy nghĩ cho người khác, lại có những người vô cảm mặc kệ nỗi đau của đồng loại,…
– Bài học trong nhận thức và hành động.
d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và thuần phong mĩ tục.
e. Chính tả: Đảm bảo những quy tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp,…
2. Phân tích truyện ngắn “Bát phở” của nhà văn Phong Điệp.
a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.
b. Xác định đúng yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận văn học – phân tích truyện.
c. Triển khai vấn đề nghị luận: Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Thí sinh có thể triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng về cơ bản, cần làm rõ chủ đề, đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Có thể triển khai theo hướng sau:
🔸️Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm
🔸️Thân bài:
* Về nội dung:
• Nêu ngắn gọn nội dung chính ( Tóm tắt)
Nhân vật tôi vào ăn sáng tại một quán phở ngon nổi tiếng. Ở đây, tôi tình cờ chứng kiến có hai người cha đưa hai cậu con trai lên Hà Nội thi đại học. Họ vào quán mà chỉ gọi hai bát phở bò và trứng cho hai người con, còn hai người cha lặng lẽ ngồi chuyện phiếm. Họ nói về mùa màng thất bát, về giá cả ở Hà Nội gì cũng đắt đỏ. Hai người con lặng lẽ ăn, không một lời bình phẩm mặc dù đây là quán phở rất ngon. Hai người cha đếm những đồng tiền lẻ ít ỏi trả tiền hai bát phở, đợi các con thì xong, trên đường về họ sẽ mua tạm mấy ổ bánh mì để ăn.
• Phân tích chủ đề của tác phẩm: Truyện ca ngợi tình phụ tử thiêng liêng và cảm động.
– Đó là tình cảm, sự hi sinh của những người cha dành cho con.
Dù hai người cha nhà quê, hoàn cảnh chẳng khá giả gì.Bộ quần áo chỉn chu nhất trong tủ quần áo của hai ông bổ nông dân ấy, đều đã mang cả ra đây để mặc rồi. Những bộ quần áo không còn rõ mầu sắc ban đầu của vải nữa, nhưng họ vẫn bỏ công bỏ việc, cất công đưa các con lên Hà Nội thi đại học, những mong các con có tương lai xán lạn, tốt đẹp hơn. Họ vào quán và chỉ gọi phở cho các con trong khi bản thân họ nhịn chạy. Khi gọi phở, họ còn không quên gọi thêm trứng để bồi bổ cho các con Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé Hai người cha đã tính đến việc các con thi xong, trên đường đi xe về quê, họ sẽ mua mấy ổ bánh mỉ ăn tạm. Những người cha nông dân chất phác đã cố gắng dành những gì tốt đẹp nhất trong khả năng của họ cho những đứa con.
-Tình cảm của con dành cho cha:
Những người con thấu hiểu sự hi sinh âm thầm của cha. Bởi thế mà khi ăn phở, dù là một bát phở rất ngon Hàng phở này ngon thật. Tôi vẫn rảnh ăn phở, những quán thể này không thật nhiều nhưng họ không dám bình phẩm nữa lời, chỉ biết lặng lẽ ăn. Họ hiểu rằng, những người cha cũng đói, nhưng vì hoàn cảnh, những người cha chỉ dành dụm lo được cho họ. Một lời suýt soa, một tiếng khen chê về bát phở lúc này đều là điều tàn nhẫn với hai người cha. Rồi khi nhìn cha đếm những đồng tiền lẻ để trả hai bát phở, họ không giấu được tâm trạng âu lo Chúng nhìn những đồng tiền đi ra khỏi vi của cha. Trên gương mặt chúng hiển hiện rõ ràng nỗi âu lo, mỏi mệt. Họ biết rằng trong cuộc đời này, họ không chỉ nợ cha mình bát phở bò mà con nợ nhiều hơn thế. Điều đó có lẽ sẽ là động lực mạnh mẽ giúp họ cố gắng để có thể sống tốt hơn, có thể báo đáp công ơn cha mẹ.
* Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật
+ Cốt truyện đơn giản, chỉ như câu chuyện đời thưởng vụn vặt, nhưng qua đó cho thấy được sự hi sinh âm thầm của những bậc làm cha và làm toát lên tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Các nhân vật, nhất là nhân vật hai người cha được khắc hoạ chủ yếu qua ngoại hình, hành động, lời nói, cử chỉ bên ngoài. Chi tiết Những bộ quần áo không còn rõ mầu sắc ban đầu của vải nữa hé lộ phần nào gia cảnh của họ, đưa con lên phổ thi, chắc chắn họ sẽ chọn những bộ cánh mới nhất, đẹp nhất mà mình có, nhưng đó cũng chỉ là những bộ quần áo đã bạc màu thời gian, chẳng còn rõ màu sắc ban đầu của vải. Hành động gọi hai bát phở, thêm hai trứng cho các con ăn, còn mình ngồi chuyện phiếm đợi con ăn đến giọt nước cuối cùng rồi trả tiền thực sự khiến ta cảm động về tình yêu thương dành cho con cái của những người làm cha mẹ.
+ Truyện còn đặc sắc ở việc chọn ngôi kể thứ nhất, nhân vật tôi chỉ là một người khách qua đường, tình cờ được chứng kiến câu chuyện của bốn người ở quán phở. Nhưng với cách chọn ngôi kể này, câu chuyện vửa có yếu tố khách quan, lại vừa chân thực.
+ Ngôn ngữ mộc mạc, chân chất như chính bản chất dân dã, chân thành của những người dân quê.
+ Ngoài ra, truyện neo đậu trong tâm trí người đọc qua những chi tiết truyện đắt giá, như chi tiết trong cuộc trò chuyện của hai người cha khi ngồi đợi con ăn phở: Rồi tới nữa là chuyện phòng trọ trên này sao đắt chỉ mà đắt. Sáng mất ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tấm bánh mì, lên xe ăn tạm. Chi tiết thoáng qua trong câu chuyện phiếm nhưng đã đủ để tố cáo cái khó, cái nghèo của những người dân quê, đồng thời làm nổi bật sự tần tiệm, tiết kiệm và tình yêu thương của hai người cha cho con cái. Họ sẵn sàng nhịn ăn để lo cho các con được tốt nhất…
*Liên hệ: Những tác phẩm cùng đề tài, cùng tác giả.
*Đánh giá: Khái quát thành công về nội dung, nghệ thuật.
🔸️Kết bài: Khẳng định thành công của truyện. Ý nghĩa của tác phẩm với bản thân.
d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo; suy nghĩ, kiến giải mới mẻ.
e. Chính tả: Đảm bảo những quy tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp,…