Phân tích những phẩm chất phi thường của người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ qua “Hồi thứ 14”.
- Mở bài:
“Hoàng Lê nhất thống chí” là một tiểu thuyết chương hồi được viết bằng chữ Hán, do Ngô gia văn phái biên soạn vào cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX. Tác phẩm ghi chép lại một cách chân thực và sinh động những biến động lớn của lịch sử Việt Nam cuối triều Lê – đầu triều Nguyễn, đặc biệt là phong trào Tây Sơn và hình tượng người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ. Qua hồi thứ 14, hình tượng người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ không chỉ ghi dấu trong những chiến công hiển hách, mà còn được khắc họa đậm nét trong văn học với khí phách hào hùng, tài trí hơn người và lòng yêu nước sâu sắc.
- Thân bài:
Quang Trung – Nguyễn Huệ là một người hành động mạnh mẽ, quyết đoán
– Nghe tin giặc chiếm Thăng Long mà không hề nao núng, định đích thân cầm quân đi ngay.
– Trong vòng hơn tháng, làm được rất nhiều việc lớn: “tế cáo trời đất”, lên ngôi hoàng đế và thân chinh cầm quân ra Bắc.
Quang Trung – Nguyễn Huệ là một người có trí tuệ thông minh, sáng suốt và nhạy bén
– Trí tuệ sáng suốt và nhạy bén trong việc nhận định tình hình địch và ta.
+ Quang Trung đã vạch rõ âm mưu và tội ác của kẻ thù xâm lược đối với nước ta: “mấy phen cướp bọc nước ta, giết dân ta, vơ vét của cải”…
+ Khích lệ tinh thần tướng sĩ dưới trướng bằng những tấm gương dũng cảm.
+ Dự kiến được một số người Phù Lê có thể thay lòng đổi dạ nên có lời dụ với quân lính vừa chí tình vừa nghiêm khắc.
– Trí tuệ sáng suốt và nhạy bén trong xét đoán bề tôi, dùng người sáng suốt:
+ Trong dịp hội quân ở Tam Điệp ta thấy Quang Trung nhận định tình hình sáng suốt để đưa ra lời ngợi khen cho Sở và Lân.
+ Đối với Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá rất cao sự “đa mưu túc trí”.
Quang Trung – Nguyễn Huệ là một người có tầm nhìn xa trông rộng và tài thao lược hơn người
– Tầm nhìn xa trông rộng: Mới khởi binh những đã khẳng định “phương lược tiến đánh đã tính sẵn”. Đang ngồi trên lưng ngựa mà đã nói với Ngô Thì Nhậm về quyết sánh ngoại giao và kế hoạch 10 năm tới ta hòa bình
– Tài thao lược hơn người thể hiện ở cuộc hành quân thành tốc mà đội quân vẫn chỉnh tề.
Quang Trung – Nguyễn Huệ là một dũng tướng xông pha chiến trận, dạn dày trận mạc, kì vĩ, lẫm liệt như anh hùng trong sử thi.
+ Trực tiếp chỉ huy và đốc thúc quân lính đánh trận. Kỉ luật nghiêm ngặt.
+ Lời nói đầy uy lực, quân sĩ không dám không nghe.
+ Cưỡi voi tham chiến, áo bào bị rách, mặt đen nhạm thuốc súng sau những trân chiến.
- Kết bài:
– Hình ảnh người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ được khắc họa khá đậm nét, có tính cách quả cảm, mạnh mẽ, có trí tuệ sáng suốt, có tài dụng binh như thần, là người có tổ chức và là linh hồn của những chiến công vĩ đại.
Bài văn tham khảo 1:
Phân tích hình tượng người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ
Trong dòng chảy hào hùng của lịch sử dân tộc Việt Nam, Quang Trung – Nguyễn Huệ là một trong những vị anh hùng kiệt xuất, nổi bật bởi trí tuệ phi thường, lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần chiến đấu bất khuất. Hình tượng người anh hùng áo vải đất Tây Sơn không chỉ tỏa sáng trong trang sử vàng mà còn được khắc họa đầy sống động, chân thực qua tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái. Dưới ngòi bút ghi chép chân thực của các tác giả dòng họ Ngô, Quang Trung hiện lên với khí phách hiên ngang, tài thao lược xuất chúng và lòng quyết tâm đánh giặc cứu nước mãnh liệt.
Trước hết, Quang Trung – Nguyễn Huệ là một nhà quân sự thiên tài, với tài thao lược hơn người. Chỉ trong vòng mười ngày, ông đã đưa quân từ Phú Xuân ra Thăng Long, hành quân thần tốc, khiến quân Thanh trở tay không kịp. Hành trình tiến quân gấp gáp ấy thể hiện khả năng tổ chức, lãnh đạo tài tình, đồng thời bộc lộ sự quyết đoán và tầm nhìn chiến lược của vị thống soái tối cao. Những lời hiệu triệu quân sĩ như “Đánh cho để dài tóc / Đánh cho để đen răng…” không chỉ thể hiện tinh thần dân tộc mà còn khơi dậy hào khí chiến đấu mãnh liệt của toàn quân.
Không chỉ là một vị tướng tài, Quang Trung còn hiện lên là người có bản lĩnh chính trị vững vàng và khát vọng thống nhất đất nước. Sau chiến thắng vang dội, ông vẫn thể hiện sự điềm đạm, khoan dung khi cư xử với triều đình Lê – dù vua Lê Chiêu Thống đã cầu viện ngoại bang, phản bội dân tộc. Điều này cho thấy tầm vóc lớn lao của một nhà lãnh đạo luôn đặt lợi ích quốc gia lên trên thù riêng.
Về phẩm chất, Quang Trung là người mạnh mẽ, quyết đoán, dứt khoát trong hành động nhưng cũng đầy tình cảm và nghĩa khí. Trong Hoàng Lê nhất thống chí, các tác giả tuy là những người trung thành với nhà Lê, nhưng vẫn không giấu nổi sự thán phục trước tài năng và khí phách của Quang Trung. Chính sự ghi nhận từ “phía bên kia” cho thấy nhân cách, uy danh và sức hấp dẫn của người anh hùng áo vải Tây Sơn.
Tóm lại, hình tượng Quang Trung – Nguyễn Huệ trong Hoàng Lê nhất thống chí là sự kết tinh của trí tuệ, dũng khí và lòng yêu nước sâu sắc. Đó không chỉ là hình ảnh của một vị tướng kiệt xuất trong lịch sử, mà còn là biểu tượng cho khát vọng độc lập, tự cường của dân tộc Việt Nam. Qua ngòi bút của Ngô gia văn phái, Quang Trung hiện lên không chỉ với hào quang chiến thắng mà còn với chiều sâu nhân cách, để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lòng hậu thế.
Bài văn tham khảo 2:
Phân tích nhân vật Quang Trung – Nguyễn Huệ qua “hồi thứ 14”
- Mở bài:
“Hoàng Lê nhất thống chí” là một cuốn tiểu thuyết lịch sử bằng chữ Hán được viết theo thể chương hồi do nhiều tác giả trong Ngô Gia Văn Phái (Ngô Thì Chí, Ngô Thì Du…) sáng tác. Đây là một bức tranh sâu rộng vừa phản ánh được sự thối nát, suy tàn của triều đình Lê Trịnh, vừa phản ánh được sự phát triển của phong trào Tây Sơn. Trong hồi thứ 14 của tác phẩm, hình tượng người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ hiện lên thật cao đẹp với khí phách hào hùng, trí tuệ sáng suốt và tài thao lược hơn người.
- Thân bài:
Trước hết Quang Trung là một con người hành động mạnh mẽ quyết đoán. Từ đầu đến cuối đoạn trích, Nguyễn Huệ luôn luôn là con người hành động một cách xông xáo, nhanh gọn có chủ đích và rất quả quyết.
Nghe tin giặc đã đánh chiếm đến tận Thăng Long mất cả một vùng đất đai rộng lớn mà ông không hề nao núng “định thân chinh cầm quân đi ngay”. Rồi chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm được bao nhiêu việc lớn: “tế cáo trời đất”, lên ngôi hoàng đế, dốc xuất đại binh ra Bắc…
Đó là một con người có trí tuệ sáng suốt và nhạy bén. Ngay khi mấy chục vạn quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị hùng hổ kéo vào nước ta, thế giặc đang mạnh, tình thế khẩn cấp, vận mệnh đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, Nguyễn Huệ đã quyết định lên ngôi hoàng đế để chính danh vị, lấy niên hiệu là Quang Trung. Việc lên ngôi đã được tính kỹ với mục đích thống nhất nội bộ, hội tụ anh tài và quan trọng hơn là “để yên kẻ phản trắc và giữ lấy lòng người”, được dân ủng hộ.
Quang trung rất sáng suốt trong việc nhận định tình hình địch và ta,. Qua lời dụ tướng sĩ trước lúc lên đường ở Nghệ An, Quang Trung đã chỉ rõ “đất nào sao ấy” người phương Bắc không phải nòi giống nước ta, bụng dạ ắt khác”. Ông còn vạch rõ tội ác của chúng đối với nhân dân ta: “Từ đời nhà hán đến nay, chúng đã mấy phen cướp bóc nước ta, giết hại dân ta, vơ vét của cải, người mình không thể chịu nổi, ai cũng muốn đuổi chúng đi”.
Quang Trung đã khích lệ tướng sĩ dưới quyền bằng những tấm gương chiến đấu dũng cảm chống giặc ngoại xâm giành lại độc lập của cha ông ta từ ngàn xưa như: Trưng nữ Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành…
Quang Trung đã dự kiến được việc Lê Chiêu Thống về nước có thể làm cho một số người Phù Lê “thay lòng đổi dạ” với mình nên ông đã có lời dụ với quân lính chí tình, vừa nghiêm khắc: “các người đều là những người có lương tri, hãy nên cùng ta đồng tâm hiệp lực để dựng lên công lớn. Chớ có quen thói cũ, ăn ở hai lòng, nếu như việc phát giác ra sẽ bị giết chết ngay tức khắc, không tha một ai”.
Quang trung rất sáng suốt trong việc xét đoán bê tôi. Trong dịp hội quân ở Tam Điệp, qua lời nói của Quang Trung với Sở và Lân ta thấy rõ: Ông rất hiểu việc rút quân của hai vị tướng giỏi này. Đúng ra thì “quân thua chém tướng” nhưng không hiểu lòng họ, sức mình ít không địch nổi đội quân hùng tướng hổ nhà Thanh nên đành phải bỏ thành Thăng Long rút về Tam Điệp để tập hợp lực lượng. Vậy Sở và Lân không bị trừng phạt mà còn được ngợi khen.
Đối với Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá rất cao và sử dụng như một vị quân sĩ “đa mưu túc trí” việc Sở và Lân rút chạy Quang Trung cũng đoán là do Nhậm chủ mưu, vừa là để bảo toàn lực lượng, vừa gây cho địch sự chủ quan. Ông đã tính đến việc dùng Nhậm là người biết dùng lời khéo léo để dẹp việc binh đao.
Quang Trung là người có biết nhìn xa trông rộng, đoán định tình hình. Mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được tấc đất nào vậy mà vua Quang Trung đã nói chắc như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”. Đang ngồi trên lưng ngựa, Quang Trung đã nói với Nhậm về quyết sách ngoại giao và kế hoạch 10 tới ta hoà bình. Đối với địch, thường thì biết là thắng việc binh đao không thể dứt ngay được vì xỉ nhục của nước lớn còn đó. Nếu “chờ 10 năm nữa ta được yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng, bấy giờ nước giàu quân mạnh thì ta có sợ gì chúng”.
Quang Trung là vị tướng có tài thao lược hơn người. Cuộc hành quân thần tốc do Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm chúng ta kinh ngạc. Vừa hành quân, vừa đánh giặc mà vua Quang Trung hoạch định kế hoạch từ 25 tháng chạp đến mùng 7 tháng giêng sẽ vào ăn tiết ở Thăng Long, trong thực tế đã vượt mức 2 ngày. Hành quân xa, liên tục như vậy nhưng đội quân vẫn chỉnh tề cũng là do tài tổ chức của người cầm quân.
Quang trung là một dũng tướng thực thụ trong chiến trận chứ không phải chỉ trên chỉ đạo. Trong những trận đánh quyết định, nhà vua thân chinh cầm quân đốc thúc binh sĩ. Ông làm tổng chỉ huy chiến dịch thực sự. Dưới sự lãnh đạo tài tình của vị tổng chỉ huy này, nghĩa quân Tây Sơn đã đánh những trận thật đẹp, thắng áp đảo kẻ thù.
Khí thế đội quân làm cho kẻ thù khiếp vía và hình ảnh người anh hùng cũng được khắc hoạ lẫm liệt: trong cảnh “khói tỏ mù trời, cách gang tấc không thấy gì” nổi bật hình ảnh nhà vua “cưỡi voi đi đốc thúc” với tấm áo bào màu đỏ đã sạm đen khói súng.Hình ảnh người anh hùng được khắc hoạ khá đậm nét với tính cách mạnh mẽ, trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, tài dùng binh như thần; là người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.
- Kết bài:
Với ý thức tôn trọng sự thực lịch sử và ý thức dân tộc, những người trí thức – các tác giả Ngô Gia Văn Phái là những cựu thần chịu ơn sâu, nghĩa nặng của nhà Lê, nhưng họ đã không thể bỏ qua sự thực là ông vua nhà Lê yếu hèn đã cõng rắn cắn gà nhà và chiến công lẫy lừng của nghĩa quân Tây Sơn, làm nổi bật hình ảnh vua Quang Trung – người anh hùng áo vải, niềm tự hào lớn của cả dân tộc. Bởi thế họ đã viết thực và hay đến như vậy về người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ.
